Сименон Жорж
Дзяўчына i бясхвостыя парсючкi (на белорусском языке)
Жорж Сiмэнон
Дзяўчына i бясхвостыя парсючкi
Пераклад: Алесь Асташонак
Раздзел першы
МАЛАДЫЯ ЖОНКI ЛЮБЯЦЬ УШЫВАЦЬ ГУЗIКI
Хто тэлефанаваў ёй цяпер, у сем гадзiн вечара, Жэрмэн не сумнявалася: Марсэль павiнен быў пазванiць ёй з рэдакцыi. Дзяўчына толькi прыйшла ў "Французска-iталiйскую" рэстарацыю на бульвары Клiшы, дзе яны звычайна вячэралi i сустракалiся пасля працы, калi не дамаўлялiся на якое iншае месца. У iх i столiк быў ужо свой, заўсёды свабодны ў гэты час, каля акна. Месца гэтае было iм па-хатняму ўтульнае.
Яна якраз толькi села i была падумала, што да трох гадзiн засталося ўсяго тры хвiлiны, як да яе падышла Лiзэта, гардэробшчыца. Гэтая маленькая жанчына з вiдавочным задавальненнем называла яе пасля замужжа мадам i ўвесь час пазiрала на прыемную ёй наведнiцу з цiкаўнасцю i хваляваннем.
- Панi Блан... Пан просiць вас да тэлефона...
Яна сказала толькi "п а н", не дадаючы "Марсэль", i выгляд у яе быў такi змоўнiцкi, што можна было падумаць, быццам гэты пан належаў iм абедзвюм.
Напэўна, у яго планах нешта змянiлася. З Марсэлем заўсёды трэба быць гатовай да гэтага. Мусiць, скажа зараз:
- Iдзi хутчэй пераадзенься i падрыхтуй мой смокiнг... Пойдзем на такую прэм'еру цi на такое рэвю...
Колькi вечароў правялi яны дома з таго часу, як ажанiлiся? Два, ёй няцяжка было палiчыць.
- Гэта ты, Марсэль?
Не, гэта быў не ён. Сакратарка з рэдакцыi газеты, у якой працаваў Марсэль. Жанчыны ўжо добра ведалi адна адну па голасе.
- Перадаю слухаўку вашаму мужу, панi Блан.
Значыць, ён быў у рэдакцыi. I нiчога яшчэ не пiў. Бо варта было яму выпiць два-тры глыткi аперытыву, i яна прыкмячала гэта па тым, як ён гаварыў: язык у яго ўжо тады трохi заплятаўся. Ёй, дарэчы, падабалася слухаць Марсэля, калi ён быў крышачку на падпiтку: ён быў тады такi добры, лагодны - бы дзiця. Яму яна пра гэта не казала, але заўсёды слухала яго ў такiя моманты прыязна.
- Гэта ты, зайчык? Калi ласка, не крыўдзiся, павячэрай без мяне. У мяне ў кабiнеце Джон Дзiксан... Ага, Тэрнераў мэнэджэр... Настойвае, каб я павячэраў з iм перад матчам, ну, нiяк нельга адмовiцца...
Жэрмэн успомнiла, што Марсэль мусiў пайсцi на матч па боксе. Гэтага спорту яна не любiла. Апроч таго, адразу ж зразумела, што сёння ў яго рабочы вечар, а ў такiя яна старалася не замiнаць яму.
- Ведаеш, гэтыя баксёрскiя заўзятары не дужа пакутуюць ад залiшняга выхавання, дык я баюся, што пацапаюся з iмi.
- Што ты будзеш рабiць, зайчык? У кiно пойдзеш?
- Не ведаю яшчэ. Вiдаць, пайду дамоў.
- Я вярнуся недзе ў адзiнаццаць трыццаць. Пасядзiм трохi, гарбаты вып'ем... Я напiшу матэрыял, занясём яго разам у рэдакцыю. А можа, хочаш пасядзець, як закончу, у шынку?..
- Не, пабудзем дома.
Ёй не стала сумна. Вядома, яна i не павесялела, але трэба было прывыкаць. Такая ўжо ў яго работа. Павячэрала адна. Два цi тры разы ледзь не загаварыла сама з сабою, нахiлiўшыся над талеркаю, так прывыкла ўжо думаць уголас.
- Дэсэрту не будзеце? А мо кавы, панi Блан?
- Дзякуй... Не хачу болей...
Праходзячы каля рэкламных агнёў кiнатэатра, падумала: дарма сказала, што адразу вернецца дамоў. Але потым заспяшалася. Настрой у яе быў цудоўны, быццам гэта свята - чакаць мужа, пакуль ён вернецца. Дагэтуль яна чакала яго зазвычай цi ў барах, цi ў шынках, дзе ён назначаў ёй спатканне. Такiм чынам, яны, па сутнасцi, i да кватэры сваёй як след не прывыклi.
Яна прайшла пехам па вулiцы Каленкур, якая спакваля ацiхала i ўсё больш выдавала на правiнцыйную - па меры таго, як аддалялiся Манмартрскiя бульвары. Вечар быў мяккi, даволi цёплы як на снежань, але дажджлiвы. Лёгкi туман ахутаў вулiчныя агнi пяшчотнай смугою.
Iх дом быў на рагу вулiц Каленкур i Ламарк, каля плошчы Канстанцiна Пэкэра. Яна ўбачыла яго здалёк, разгледзела на сёмым паверсе доўгi рад балконаў з жалезнымi парэнчамi, адзiн з якiх быў iхнi.
Праходзячы па калiдоры, павiталася з брамнiцай, якая мыла на ноч ногi свайму маленькаму сыну. Лiфт стаяў. Адзiнае, што крышачку пагоршыла настрой. Падымаючыся па лесвiцы, бачыла вузкiя палоскi святла пад дзвярыма, чула радыё, людскую гамонку, пахi шматкватэрнага жытла.
"А ў вас ёсць кватэра, га?" - спытаўся ён у яе чатыры месяцы назад сваiм непаўторным голасам, нi кропелькi не падобным на чый-небудзь iншы, - нiколi нельга было ўгадаць, цi жартуе ён, цi гаворыць сур'ёзна.
Гэта было ў Марсанзе, на беразе Сены, дзе яны пазнаёмiлiся ў канцы лета. Жэрмэн каторы ўжо год ездзiла туды адпачываць па выхадных са сваiмi прыяцелямi. Адзiн хлопец неяк прывёў у iх кампанiю Марсэля, i той пачаў заходзiць у катэдж, дзе яны спынялiся.
"Я здымаю мэбляваны пакой".
"Я таксама. Вам гэта даспадобы?"
"А што зробiш, калi нiчога лепшага няма?"
"Дык вось, я знайшоў на днях кватэру..."
Свая кватэра! Цуд з цудаў! Мара паўмiлёна парыжан!
"Чакайце! Гэта на Манмартры. З усiх вокнаў - гарадская панарама. I балкончык ёсць. Не большы, праўда, за тры насоўкi, але паснедаць на iм у сонечнае надвор'е можна. Калi яно сонечнае... Я ўжо заплацiў. Цяпер шукаю жонку. Гэта тэрмiнова, пятнаццатага кастрычнiка перабiраюся".
Памаўчаўшы, дадаў:
"Кухня, сталоўка, спальня, балкон, ванная - як вам усё гэта?.."
Ёй гэта была ўсё яшчэ вялiкая радасць: выйшаўшы на сваю лесвiчную пляцоўку, апусцiць руку ў сумку, пашукаць там ключ, адчынiць дзверы, запалiць святло, кiнуць позiрк на Марсэлевы палiто, люльку, пантофлi ў спальнi...
- Шкада, дарагi, што цябе няма дома, - сказала яна сама сабе. - Прабавiлi б разам цудоўны вечар...
Размаўляючы ўголас, яна пачувала сябе весялей. Усё-такi надта часта заставалася дома адна. Марсэль жартаваў:
"Разумееш, я яшчэ не зусiм прызвычаiўся быць мужам, але гэта прыйдзе, пазней, калi мне будзе... калi мне будзе, як ты думаеш, колькi?.. Пяцьдзесят? Шэсцьдзесят?"
Яна пачала была чытаць. Пасля вырашыла навесцi парадак у гардэробе: дзе перашыць гузiк, дзе паглядзець, цi не распаролася што. У дзевяць гадзiн зiрнула, колькi часу, i падумала, што матч у зале "Ваграм", пэўна, пачаўся. Уявiла залiты святлом рынг, запоўненыя балельшчыкамi трыбуны, баксёраў, Марсэля за журналiсцкiм столiкам.
А палове адзiнаццатай - яна ўсё яшчэ аглядвала адзенне - зазванiў тэлефон. Апарат у iх паставiлi толькi тыдзень назад, яна яшчэ не прывыкла да яго - i таму адразу ж ускочыла.
- Гэта ты, зайчык?
Пачуўшы мужаў голас, Жэрмэн падумала, што Марсэль тэлефанаваў ёй дадому ўпершыню. На тыднi ён званiў ёй у краму сясцёр Каро, дзе яна працавала, i рабiў гэта крыху часцей, чым хацелi б патранэсы.
- Ну, што робiш?
- Гузiкi перашываю...
Нешта не спадабалася ёй у Марсэлевым голасе, а што, пакуль зразумець не магла. Ён яшчэ не пiў, яна гэта адчувала, аднак голас у яго быў нейкi незвычайны. Нiбыта няёмка яму было, акурат як тады, калi спрабаваў манiць.
- Не ўмееш ты хлусiць! - сказала яна, пасля паўтарыла гэта яшчэ i яшчэ.
- Проста хацеў сказаць табе: "Добры вечар", - прамармытаў ён у адказ. - Ну i матч зараз пачнецца!.. Людзей - яблыку няма дзе ўпасцi... Чуеш, мусiць, як тут?..
Але колькi яна нi напружвала слых, не чула нiякага шуму ўсхваляванай залы.
- Думаю, што да апоўначы вярнуся... Алё!.. Чаму ты маўчыш?..
- Я цябе слухаю...
- Ты не ў гуморы?
- Ды не...
- Сумна?..
- Не, мiлы... Не разумею, чаму ты турбуешся...
- Не турбуюся я... Слухай... Калi я...
Жэрмэн вырашыла, што зараз усё-такi дапытаецца, чаму ён ёй пазванiў.
- ...калi я трохi спазнюся...
- Ты думаеш, прыйдзецца? - перапынiла яна.
- Не... Але ж ты сама ведаеш, як усё ў нас... Можа, мне трэба будзе прапусцiць з арганiзатарамi шкляначку...
- Надоўга затрымаешся?
- Ды не... Да сустрэчы... Цалую...
Ён зымiтаваў пяшчотны пацалунак.
- Марсэль, я... - пачала была яна, але ён паклаў слухаўку.
Жэрмэн з сумам глядзела на бялiзну i адзежу вакол сябе.
Калi яна была абсалютна ўпэўнена, што першы званок i праўда быў з рэдакцыi, бо пазнала сакратарчын голас, дык гэтым разам нiшто ўжо не пацвярджала таго, што Марсэль званiў з залы "Ваграм", - наадварот, яна была перакананая: тэлефанаваў ён не адтуль.
У адзiнаццаць Жэрмэн расклала ўсё па шуфлядах. Што ж рабiць далей? Збiралася ўжо зноў узяць у рукi кнiгу. Але ўбачыла выпадкова на крэсле Марсэлева палiто з вярблюджай воўны i ўспомнiла, што колькi дзён таму прыкмецiла на iм гузiк, якi вось-вось павiнен быў адарвацца. Было тое ў горадзе, а вярнуўшыся дамоў, яна пра гузiк забылася. I вось цяпер, кiнуўшы позiрк на палiто, усмiхнулася, бо згадала iх колiшнюю размову.
Марсэль быў вельмi какетлiвы, iншы раз аж занадта. У адзеннi любiў светлыя колеры, гальштукi падбiраў яркiя.
Неяк ранiцаю ў Марсанзе, яшчэ да таго, як загаварылi пра кватэру, яна сказала яму:
"Вы згубiлi гузiк з вашага свiтэра..."
"Не, не згубiў, ён у мяне ў кiшэнi".
"Тады дайце яго мне, я прышыю..."
"Уяўляю, што з вамi будзе, калi выйдзеце замуж!" - засмяяўся Марсэль.
"Што?"
"Я так заўсёды кажу, калi хто з сяброў жэнiцца. Маладыя жонкi так любяць прышываць мужам гузiкi, што я падазраю, быццам яны адрываюць iх наўмысна: каб зноў прышыць. Калi ў вас гэтая звычка з'явiлася да таго..."
