Давидович Сергей
Мядовае знаёмства (на белорусском языке)
Сяргей Давiдовiч
Мядовае знаёмства
Антось служыў у войску апошнi год. Нават не служыў - даслужваў, бо заставалiся лiчаныя днi. Што i казаць: дэмбель - на носе, салдат - на чамадане. Той, хто служыў, - ведае, што гэта за апошнiя днi i ночы. Здаецца, што час спынiўся i стаiць як укопаны. Душа - ужо дома, i толькi цела працягвае насiць салдацкую форму - даслужвае.
Калi сказаць, што Антося чакала дома штосьцi незвычайнае, - дык не! Бацькi, канешне, справа святая, але да бацькоў паспеецца - не маленькi, дзякуй Богу. Дзяўчыны, якая б сохла па iм, - да войска не займеў. Але сядзела ў салдацкай душы стрэмка, якая парола i калола i не давала яму спакою. Гэта стрэмка - незнаёмая дзяўчына, сястра яго аднапалчанiна Мiхася, якi i звёў праз пошту Антося з Алесяй. Антось паслаў ёй сваю фотакартку, яна яму - сваю, вось i ўся немудрагелiстая камбiнацыя. Але з такой немудрагелiстасцi часцяком вырастае такая закавыка, што i не прыснiш часам.
Мястэчка, дзе жыла тая знаёмая-незнаёмая Алеся, знаходзiлася ад Антосевай вёскi не дужа далёка - вёрстаў з дзесяць, таму Антось, нарэшце вярнуўшыся дамоў, прагнуў хутчэй дапяць туды i асабiста пазнаёмiцца. Адна справа фотакартка, на якой толькi галава вiдаць, другая - жывы чалавек. Можа, у яе, не дай Бог, ногi крывыя або зусiм толькi адна нага. Не-е! Трэба праверыць! Твар-то ў яе вельмi прыгожы, прыемны, а вось што там нiжэй?..
Антось не вытрымаў i расказаў мацi, што заўтра хоча махнуць на аўтобусе да той загадкавай Алесi. Мацi захвалявалася, замiтусiлася i "прышпiлiла" да гэтай хвалюючай весткi бацьку.
Бацька па-мужчынску ўзважыў сiтуацыю i кажа:
- Нягодна, сынок, першы раз ехаць да чужых людзей з пустымi рукамi. Вазьмi хоць нашага мёду, няхай ведаюць, што мы не гультаi - пчол маем!
Антось пачаў аднеквацца:
- Я ж не ў сваты еду! Толькi гляну на яе, пагутару крыху i - дамоў... Падумаюць яшчэ, што падкупляю...
Мацi заступiлася за бацьку:
- Вазьмi, сынок, мёд! Добрая гэта прыкмета - знаёмства пры мёдзе! Дасць Бог - жыццё будзе салодкiм!..
Антось не ўстаяў перад нацiскам бацькоў i згадзiўся:
- Добра! Рыхтуйце на ранiцу мёд!
Ноч прайшла марудна - не спалася хлопцу. Стрэмка ў душы напамiнала пра сябе.
"Няўжо я завочна закахаўся?!" - думаў Антось.
Пад ранiцу ўдалося прыдрамнуць, але з першымi сонечнымi промнямi Антось быў на нагах, як штык. Бацькi ўжо не спалi.
Хуценька паснедаўшы, Антось падняўся з-за стала:
- Давайце ваш мёд - пакачу да сваiх прыгод!
- Кацi! Кацi! - у адзiн голас сказалi бацькi.
- А вось i мядок! - i бацька паказаў на лаву, дзе стаяла эмалiраванае вядро, акуратна абвязанае прыгожым ручнiком.
- Вядро-о? - не ўтрымаўся Антось. - Цэлае вядро?.. Вы што?!.
- Нiчога! Нiчога! - спакойна сказала мацi. - Няхай не думаюць, што мы скнары!
Бацька дадаў:
- Не везцi ж табе паўлiтровы слоiк...
Антось падняў вядро:
- Ого! Яно ж мне рукi адарве!..
- Нiчога! Нiчога! - у той жа танальнасцi працягвала мацi. - Малады! Дужы! Аўтобус давязе да мястэчка, а там - з рукi ў руку - i данясеш.
Антось уздыхнуў, узяў вядро i пакрочыў да аўтобуса...
Быў цудоўны восеньскi дзень. Сонца прыгравала па-летняму. Настрой у Антося быў вясновы.
Аўтобус прабег дзесяць кiламетраў хутка, i Антось апынуўся на аўтавакзале, дзе сэрца яго затахкала мацней i часцей.
Спытаўшыся ў нейкага мужчыны, дзе патрэбная яму вулiца, Антось паджгаў у той бок, перакiдваючы з рукi ў руку цяжкое вядро.
Раптам праз вулiцу нехта крыкнуў:
- Антось? Ты?!
Антось зiрнуў у той бок. Да яго радасна бег Толiк, з якiм разам служылi ў адной роце.
- Толiк! Вось дык радасць! - усклiкнуў Антось.
Салдацкае сяброўства i братэрства яшчэ моцна жыло ў душы нядаўнiх аднапалчан.
- Ты адкуль?!.
- А ты як?!.
- А я тут жыву! - адказаў Толiк. - Пакуль нiдзе не працую, балдзею пасля дэмбелю!
- I я балдзею! - выпалiў Антось.
- А што ты з вядром? - запытаўся ў Антося сябар.
Антось збянтэжыўся, шукаў, што адказаць...
- Ды што мы пра пустое?! Гэта ж трэба адзначыць! Дэмбель! Свабода! - не ўнiмаўся Толiк.
Антось яшчэ больш збянтэжыўся: як бы адкруцiцца? Ён жа едзе да дзяўчыны... А з другога боку - такая сустрэча! Дэмбель! Свабода!
Антось адкiнуў сумненнi, запалiўся ўвесь:
- Давай! Грэх не адзначыць! Толькi дзе возьмем "палiва"?
- Ты што! - усклiкнуў Толiк. - Сёння гэта прадаецца на кожным вуглу! Вунь i крама!
Сябры зайшлi ў краму. Там, акрамя спiртнога, нiчога не было. Узяўшы кожны па бутэльцы гарэлкi, хлопцы выйшлi на вулiцу.
- А чым загрызём? - спытаўся Антось.
Толiк падумаў i кажа:
- За тым паваротам - хлебная крама... Да гастранома - далекавата...
Антось схамянуўся:
- Дык вось жа мёд! Цэлае вядро! Хлеб i мёд - закусь, трымайся за неба!
Купiўшы бохан хлеба i батон, сябры накiравалiся на зялёны, парослы кустамi выган.
- Вось тут, на зялёным дыване, - нi табе камандзiраў, нi табе начальнiкаў! Свабода! - радавалiся сябры.
Уладкаваўшыся, усеўшыся, пачалi пакрысе адпiваць з рыльца гарэлку, мачаць хлеб i батон у мёд.
- Вось гэта жыццё!..
- Гэта табе не казарма!..
- Вольныя, як тыя птушкi!..
- Яшчэ вальней!..
- Глынём?
- А як жа!..
"Банкет" працягваўся, але аднекуль пачалi злятацца пчолы. Восенню, перад зiмоўкай, яны асаблiва ласыя да мёду, здольны нават на крадзеж... А тут гатовенькi! Цэлае вядро!
Спачатку сябры не звярталi на iх увагi, але пчолы ўсё прыбывалi i прыбывалi. Яны лiплi да вядра, садзiлiся на рукi, лезлi ў вочы - iм не падабаўся смурод гарэлкi. Тады хлопцы пачалi iх адганяць, нават бiць i душыць. То на шчацэ прыдушаць, то на лбе прыцiснуць. А прыцiснутая пчала, перад тым як загiнуць, паспявае ткнуць джала.
Вось п'яныя хлопцы i не заўважылi, як нахапалiся пчалiных укусаў. Адна пчала ўскочыла нават у рот Антосю, калi ён нешта гаварыў, i паспела куснуць яго за язык. Гэта перапоўнiла чашу сябравага цярпення, i яны пачалi збiрацца.
- Добра, што мы паспелi апусташыць тару! - сказаў, махаючы рукамi, Антось.
- Хутчэй завяжы вядро! Можа, адчэпяцца! - амаль закрычаў Толiк.
Сябры сабралiся, выцерлi травой лiпкiя ад мёду рукi i пакрочылi прэч ад гэтага месца. Але пчолы ад iх не адставалi - гулi над галовамi цэлым роем.
На развiтанне Толiк чыркнуў на паперы свой адрас сябру, i Антось, хiстаючыся, пакрочыў да Алесi - блiжэй знаёмiцца. Пчолы, чуючы ў вядры мёд, спраўна гулi над галавой, поўзалi па лiпкай пасудзiне.
Антосю падалося, што сонечны дзень паступова пачаў цямнець. Усё навакольнае бачылася як праз туман, нiбы праз шчылiнку. Твар гарэў, язык пякло, ён патаўсцеў.
Ён падумаў: "Свежае паветра i гарэлка - вось твар i гарыць! Пройдзе!"
А вось i патрэбны нумар дома. Антось, хоць i праз туман, заўважыў - дом добры! Пастукаўся ў дзверы. Чуе: "Заходзьце!"
