14) ажыццяўляе памiлаванне асуджаных грамадзян;
15) прадстаўляе дзяржаву ў адносiнах з iншымi краiнамi i мiжнароднымi арганiзацыямi;
16) вядзе перагаворы i падпiсвае мiжнародныя дагаворы, назначае i адклiкае дыпламатычных прадстаўнiкоў Рэспублiкi Беларусь у замежных дзяржавах i пры мiжнародных арганiзацыях;
17) прымае даверчыя i адзыўныя граматы акрэдытаваных пры iм дыпламатычных прадстаўнiкоў замежных дзяржаў;
18) у выпадку стыхiйнага бедства, катастрофы, а таксама беспарадкаў, што суправаджаюцца гвалтам цi пагрозай гвалту з боку групы асоб i арганiзацый, у вынiку якiх узнiкае небяспека жыццю i здароўю людзей, тэрытарыяльнай цэласнасцi i iснаванню дзяржавы, уводзiць на тэрыторыi Рэспублiкi Беларусь або ў асобных яе мясцовасцях надзвычайнае становiшча з унясеннем у трохдзённы тэрмiн прынятага рашэння на зацвярджэнне Вярхоўнага Савета;
19) у выпадках, прадугледжаных законам, мае права адкласцi правядзенне забастоўкi або прыпынiць яе не больш чым на двухмесячны тэрмiн;
20) падпiсвае законы, мае права не пазней чым у дзесяцiдзённы тэрмiн з дня атрымання закона вярнуць яго са сваiмi пярэчаннямi ў Вярхоўны Савет для паўторнага абмеркавання i галасавання. Калi Вярхоўны Савет большасцю не менш як дзве трэцi ад выбраных дэпутатаў пацвердзiць раней прынятае iм рашэнне, Прэзiдэнт абавязаны падпiсаць закон у трохдзённы тэрмiн; нявернуты ва ўказаны тэрмiн закон лiчыцца падпiсаным;
21) мае права адмяняць акты падведамных яму органаў выканаўчай улады;
22) прыпыняе рашэннi мясцовых Саветаў дэпутатаў у выпадку неадпаведнасцi iх закону;
23) узначальвае Савет Бяспекi Рэспублiкi Беларусь;
24) з'яўляецца Галоўнакамандуючым Узброенымi Сiламi Рэспублiкi Беларусь;
25) уводзiць на тэрыторыi Рэспублiкi Беларусь у выпадку ваеннай пагрозы або нападу ваеннае становiшча, аб'яўляе поўную або частковую мабiлiзацыю;
26) ажыццяўляе iншыя паўнамоцтвы, ускладзеныя на яго Канстытуцыяй i законамi.
Прэзiдэнт не мае права дэлегаваць якiм-небудзь органам цi службовым асобам свае паўнамоцтвы як кiраўнiка дзяржавы.
Артыкул 101. Прэзiдэнт выдае ў межах сваiх паўнамоцтваў указы i распараджэннi, арганiзуе i кантралюе iх выкананне.
Артыкул 102. Прэзiдэнт не можа займаць iншыя пасады, атрымлiваць апрача заработнай платы грашовыя ўзнагароджаннi, за выключэннем ганарараў за творы навукi, лiтаратуры i мастацтва.
Прэзiдэнт прыпыняе членства ў палiтычных партыях i iншых грамадскiх аб'яднаннях, якiя дамагаюцца палiтычных мэт, на ўвесь тэрмiн паўнамоцтваў.
Артыкул 103. Прэзiдэнт можа ў любы час падаць у адстаўку. Адстаўка Прэзiдэнта прымаецца Вярхоўным Саветам.
Артыкул 104. Прэзiдэнт можа быць зняты з пасады ў выпадку парушэння Канстытуцыi або ўчынення iм злачынства, а таксама датэрмiнова вызвалены ад пасады пры немагчымасцi выканання iм сваiх абавязкаў па стану здароўя пастановай Вярхоўнага Савета, прынятай большасцю не менш як дзве трэцi ад выбраных дэпутатаў Вярхоўнага Савета.
Пытанне аб зняццi Прэзiдэнта можа быць пастаўлена па прапанове не менш як 70 дэпутатаў Вярхоўнага Савета. Заключэнне аб парушэннi Прэзiдэнтам Канстытуцыi даецца Канстытуцыйным Судом, аб учыненнi злачынства - спецыяльнай камiсiяй Вярхоўнага Савета. З моманту вынясення заключэння Канстытуцыйнага Суда аб парушэннi Канстытуцыi цi заключэння спецыяльнай камiсii аб учыненнi злачынства Прэзiдэнт не можа выконваць свае абавязкi да вынясення Вярхоўным Саветам адпаведнага рашэння.
У выпадку зняцця Прэзiдэнта ў сувязi з учыненнем злачынства справа па сутнасцi абвiнавачання разглядаецца Вярхоўным Судом.
Артыкул 105. У выпадку вакансii пасады Прэзiдэнта або немагчымасцi выканання iм сваiх абавязкаў яго паўнамоцтвы да прынясення Прысягi нававыбраным Прэзiдэнтам пераходзяць да Старшынi Вярхоўнага Савета.
У гэтым выпадку абавязкi Старшынi Вярхоўнага Савета пераходзяць да Першага намеснiка Старшынi Вярхоўнага Савета.
Артыкул 106. Для рэалiзацыi паўнамоцтваў выканаўчай улады ў галiнах эканомiкi, знешняй палiтыкi, абароны, нацыянальнай бяспекi, аховы грамадскага парадку i iншых сферах дзяржаўнага кiраўнiцтва пры Прэзiдэнце Рэспублiкi Беларусь ствараецца Кабiнет Мiнiстраў Рэспублiкi Беларусь.
Артыкул 107. Кабiнет Мiнiстраў складае свае паўнамоцтвы перад нававыбраным Прэзiдэнтам.
Члены Кабiнета Мiнiстраў назначаюцца i вызваляюцца ад пасады Прэзiдэнтам. Прэм'ер-мiнiстр, яго намеснiкi, мiнiстры замежных спраў, фiнансаў, абароны, унутраных спраў, Старшыня Камiтэта дзяржаўнай бяспекi назначаюцца i вызваляюцца ад пасады Прэзiдэнтам са згоды Вярхоўнага Савета.
Прэм'ер-мiнiстр ажыццяўляе непасрэднае кiраўнiцтва дзейнасцю Кабiнета Мiнiстраў, падпiсвае акты Кабiнета Мiнiстраў, якiя маюць абавязковую сiлу на ўсёй тэрыторыi Рэспублiкi Беларусь, выконвае iншыя ўскладзеныя на яго функцыi.
Вярхоўны Савет мае права заслухаць справаздачу любога члена Кабiнета Мiнiстраў па пытаннях выканання законаў. У выпадку парушэння членам Кабiнета Мiнiстраў Канстытуцыi i законаў Вярхоўны Савет мае права паставiць перад Прэзiдэнтам пытанне аб датэрмiновым вызваленнi яго ад пасады.
Артыкул 108. Кампетэнцыя Кабiнета Мiнiстраў, парадак яго дзейнасцi вызначаюцца на аснове Канстытуцыi Законам аб Кабiнеце Мiнiстраў Рэспублiкi Беларусь.
ГЛАВА 5.
СУД
Артыкул 109. Судовая ўлада ў Рэспублiцы Беларусь належыць судам.
Судаўладкаванне ў Рэспублiцы Беларусь вызначаецца законам.
Утварэнне надзвычайных судоў забараняецца.
Артыкул 110. Суддзi пры ажыццяўленнi правасуддзя незалежныя i падпарадкоўваюцца толькi закону.
Якое-небудзь умяшанне ў дзейнасць суддзяў па выкананню правасуддзя недапушчальнае i цягне адказнасць па закону.
Артыкул 111. Суддзi не могуць ажыццяўляць прадпрымальнiцкую дзейнасць, выконваць iншую аплатную работу, акрамя выкладчыцкай i навукова-даследчай, не звязанай з займаннем штатных пасад.
Падставы для выбрання (назначэння) суддзяў на пасады i iх вызвалення прадугледжваюцца законам.
Артыкул 112. Суды ажыццяўляюць правасуддзе на аснове Канстытуцыi, законаў i прынятых у адпаведнасцi з iмi iншых нарматыўных актаў.
Калi пры разглядзе канкрэтнай справы суд прыйдзе да вываду аб неадпаведнасцi нарматыўнага акта Канстытуцыi або iншаму закону, ён прымае рашэнне ў адпаведнасцi з Канстытуцыяй i законам i ставiць ва ўстаноўленым парадку пытанне аб прызнаннi дадзенага нарматыўнага акта неканстытуцыйным.
Артыкул 113. Справы ў судах разглядаюцца калегiяльна, а ў прадугледжаных законам выпадках - аднаасобна суддзямi.
Артыкул 114. Разбор спраў ва ўсiх судах адкрыты.
Слуханне спраў у закрытым судовым пасяджэннi дапускаецца толькi ў выпадках, вызначаных законам, з захаваннем усiх правiл судаводства.
Артыкул 115. Правасуддзе ажыццяўляецца на аснове спаборнасцi i роўнасцi бакоў у працэсе.
Артыкул 116. Бакi маюць права на абскарджанне рашэнняў, прыгавораў i iншых судовых пастаноў.
РАЗДЗЕЛ V.
МЯСЦОВАЕ КIРАВАННЕ I САМАКIРАВАННЕ
Артыкул 117. Мясцовае кiраванне i самакiраванне ажыццяўляецца грамадзянамi праз мясцовыя Саветы дэпутатаў, выканаўчыя i распарадчыя органы, органы тэрытарыяльнага грамадскага самакiравання, мясцовыя рэферэндумы, сходы i iншыя формы прамога ўдзелу ў дзяржаўных i грамадскiх справах.
Артыкул 118. Мясцовыя Саветы дэпутатаў выбiраюцца грамадзянамi адпаведных адмiнiстрацыйна-тэрытарыяльных адзiнак тэрмiнам на чатыры гады.
Артыкул 119. Мясцовыя Саветы дэпутатаў, выканаўчыя i распарадчыя органы ў межах кампетэнцыi вырашаюць пытаннi мясцовага значэння зыходзячы з агульнадзяржаўных iнтарэсаў i iнтарэсаў насельнiцтва, якое пражывае на адпаведнай тэрыторыi, выконваюць рашэннi вышэйстаячых дзяржаўных органаў.
Артыкул 120. Да выключнай кампетэнцыi мясцовых Саветаў дэпутатаў належаць:
зацвярджэнне праграм эканамiчнага i сацыяльнага развiцця, мясцовых бюджэтаў i справаздач аб iх выкананнi;
устанаўленне ў адпаведнасцi з законам мясцовых падаткаў i збораў;
вызначэнне ў межах, устаноўленых законам, парадку кiравання i распараджэння камунальнай уласнасцю;
назначэнне мясцовых рэферэндумаў.
Артыкул 121. Мясцовыя Саветы дэпутатаў, выканаўчыя i распарадчыя органы на падставе дзеючага заканадаўства прымаюць рашэннi, якiя маюць абавязковую сiлу на адпаведнай тэрыторыi.
Артыкул 122. Рашэннi мясцовых Саветаў дэпутатаў, якiя не адпавядаюць заканадаўству, адмяняюцца вышэйстаячымi Саветамi дэпутатаў.
Рашэннi мясцовых выканаўчых i распарадчых органаў, якiя не адпавядаюць заканадаўству, адмяняюцца адпаведнымi Саветамi дэпутатаў, вышэйстаячымi выканаўчымi i распарадчымi органамi, а таксама Прэзiдэнтам Рэспублiкi Беларусь.
Рашэннi мясцовых Саветаў дэпутатаў, iх выканаўчых i распарадчых органаў, якiя абмяжоўваюць цi парушаюць правы, свабоды i законныя iнтарэсы грамадзян, а таксама ў iншых прадугледжаных заканадаўствам выпадках могуць быць абскарджаны ў суд.
Артыкул 123. У выпадку сiстэматычнага або грубага парушэння мясцовым Саветам дэпутатаў патрабаванняў заканадаўства ён можа быць распушчаны Вярхоўным Саветам. Iншыя падставы датэрмiновага спынення паўнамоцтваў мясцовых Саветаў дэпутатаў вызначаюцца законам.
