Азимов Айзек
Выродлiвы хлапчук (на белорусском языке)
Айзэк Азiмаў
Выродлiвы хлапчук
Пераклаў Генадзь Шупенька
Як заўсёды, перш чым адчынiць наглуха зачыненыя дзверы, Эдзiт Фэлоўз паправiла свой рабочы халат i толькi пасля таго пераступiла тую нябачную лiнiю, што аддзяляла рэальны свет ад свету несапраўднага. Пры ёй былi нататнiк i асадка, хоць з пэўнага часу яна не вяла больш сiстэматычных запiсаў, робячы iх толькi пры пiльнай патрэбе.
На гэты раз яна несла з сабою i чамадан. "Гэта гульнi хлопчыкам", усмiхнуўшыся, растлумачыла яна вартаўнiку, якi даўным-даўно ўжо не задаваў ёй нiякiх пытанняў i толькi махнуў рукою, прапускаючы яе.
Як звычайна, выродлiвы хлапчук адразу пачуў яе прыход i, плачучы, кiнуўся ёй насустрач.
- Мiс Фэлоўз, мiс Фэлоўз, - мармытаў ён, вымаўляючы словы глуха, не зусiм выразна, ва ўласцiвай аднаму яму манеры.
- Што здарылася, Цiмi? - спыталася яна, правёўшы рукою па яго страхалюднай галоўцы, зарослай густымi рудымi кудламi.
- Джэры вернецца, каб зноў гуляць са мной? Мне вельмi сорамна за тое, што адбылося.
- Не думай больш пра гэта, Цiмi. З-за гэтага ты i плачаш?
Ён адвярнуўся.
- Не зусiм, мiс Фэлоўз. Проста я зноў бачыў сон.
- Зноў той самы сон? - Мiс Фэлоўз сцяла зубы.
Вядома ж, гiсторыя гэтая з Джэры павiнна была выклiкаць у Цiмi стары сон.
Ён кiўнуў, спрабуючы ўсмiхнуцца, i яго шырока расцягнутыя, выкручаныя вусны агалiлi занадта вялiкiя зубы.
- Калi ж я, нарэшце, вырасту настолькi, каб выйсцi адсюль, мiс Фэлоўз?
- Хутка, - пяшчотна адказала яна, адчуваючы, як сцiскаецца яе сэрца, хутка.
Мiс Фэлоўз дазволiла Цiмi ўзяць яе за руку i з задавальненнем адчула цёплы дотык грубай сухой скуры ягонай далонi. Ён павёў яе праз пакоi, з якiх складалася Першая Секцыя Стасiса, пакоi, несумненна, даволi камфартабельныя, але якiя тым не менш былi для сямiгадовага (а цi сямiгадовага?) вырадка месцам вечнага зняволення.
Ён падвёў яе да акна, якое выходзiла на зарослую нiзкiм хмызняком лясiстую мясцовасць, схаваную цяпер начной iмглою. Не вiдаць было адсюль i прымацаваных да агароджы аб'яў, якiя забаранялi кожнаму, хто б той нi быў, наблiжацца сюды без спецыяльнага дазволу.
Прыцiснуўшыся носам да шыбы, ён сказаў:
- Я змагу туды выйсцi, мiс Фэлоўз?
- Ты ўбачыш мясцiны намнога лепшыя, прыгажэйшыя, чым гэтыя, - журботна адказала яна, гледзячы на няшчасны твар маленькага нявольнiка.
На яго нiзкi скасабочаны лоб пучкамi звiсалi зблытаныя пасмы валасоў. На патылiцы быў вялiкi выступ, галава дзiцяцi здавалася празмерна цяжкай, хiлячыся наперад, яна прымушала яго горбiцца. Ужо пачалi разрастацца, расцягваючы скуру, надброўныя дугi. Яго масiўны рот намнога больш выдаваўся наперад, чым шырокi прыплюснуты нос, а падбародка не было i ў зародзе - толькi скiвiчная костка, апушчаная ўнiз. Як на свой узрост быў ён занадта малы, крываногi i няўклюдны.
Гэта быў неверагодна выродлiвы хлопчык, i Эдзiт Фэлоўз яго вельмi любiла.
Вусны яе задрыжалi - яна магла дазволiць сабе цяпер такое, бо яе твар быў па-за полем зроку дзiцяцi.
Не, яны не заб'юць яго. Яна пойдзе на ўсё, каб перашкодзiць гэтаму. На ўсё. Яна адчынiла чамадан i пачала вымаць адтуль адзенне хлопчыку...
* * *
Эдзiт Фэлоўз упершыню пераступiла парог акцыянернай кампанii "Стасiс Iнкарпарэйтэд" крыху больш трох гадоў таму назад. Тады ў яе не было нiякусенькага ўяўлення пра тое, што хавалася за гэтаю назваю. Зрэшты, гэтага ў той час не ведаў нiхто, за выключэннем тых, хто там працаваў. I сапраўды, ашаламляльнае паведамленне ўзрушыла свет толькi на другi дзень пасля яе прыходу. А незадоўга да гэтага яны далi ўсяго толькi лаканiчную аб'яву, у якой запрашалi на работу жанчыну, што валодае ведамi ў галiне фiзiялогii, вопытам у медыцынскай хiмii i якая любiць дзяцей. Эдзiт Фэлоўз працавала медсястрой у радзiльным аддзяленнi i таму прыйшла да вываду, што яна адпавядае ўсiм гэтым патрабаванням.
Джэральд Хоскiнс, доктар фiзiчных навук, пра што сведчыла замацаваная на яго пiсьмовым стале пласцiнка з адпаведным запiсам, пацёр шчаку вялiкiм пальцам i пачаў уважлiва яе разглядаць.
Iнстынктыўна сцяўшыся, мiс Фэлоўз адчула, што ў яе пачынае торгацца твар.
Сам жа ён зусiм не прыгажун, з крыўдаю падумала яна, лысее, паўнее, ды i вусны ў яго нейкiя панурыя, замкнутыя... Але паколькi сума, прапанаваная за работу, аказалася намнога вышэйшая за тую, на якую яна разлiчвала, мiс Фэлоўз вырашыла не спяшацца з вывадамi...
- Значыць, вы сапраўды любiце дзяцей? - спытаўся Хоскiнс.
- Iнакш я не стала б прытварацца.
- А можа быць, вы любiце толькi харошанькiх дзяцей? Гэтакiх прывабных херувiмчыкаў з малюсенькiмi носiкамi?
- Дзецi заўсёды застаюцца дзецьмi, доктар Хоскiнс, - адказала мiс Фэлоўз, - i здараецца, што менавiта непрыгожыя дзецi больш за iншых маюць патрэбу ў падтрымцы.
- Дапусцiм, што мы возьмем вас...
- Вы хочаце сказаць, што згодны наняць мяне?
На яго шырокiм твары мiльганула ўсмешка, надаўшы яму на нейкае iмгненне дзiўную прывабнасць.
- Я хутка прымаю рашэннi, - сказаў ён. - Пакуль што я нiчога не прапаноўваю вам, i можа стацца, што адпушчу вас нi з чым. А самi вы гатовы прыняць маю прапанову?
Сцiснуўшы рукамi сумачку, мiс Фэлоўз з усёй хуткасцю, на якую яна была здольная, стала падлiчваць моўчкi тыя выгоды, якiя абяцала ёй новая работа, але, падпарадкоўваючыся раптоўнаму iмпульсу, адкiнула раптам усе разлiкi.
- Так.
- Цудоўна. Сёння вечарам мы збiраемся пусцiць Стасiс у ход, i я думаю, што вам неабходна прысутнiчаць пры гэтым, каб адразу ж прыступiць да сваiх абавязкаў. Гэта адбудзецца ў восем гадзiн вечара, i я спадзяюся, што ўбачу вас тут у сем трыццаць.
- Але, што...
- Добра, добра. Пакуль усё...
Па сiгналу ўвайшла сакратарка i, усмiхаючыся, правяла яе з кабiнета.
Выйшаўшы, мiс Фэлоўз нейкi час моўчкi глядзела на зачыненыя дзверы, за якiмi застаўся мiстэр Хоскiнс. Што такое Стасiс? Якiя адносiны да дзяцей мае гэты вялiзны, падобны на адрыну, будынак, служачыя з незразумелымi значкамi на адзеннi, доўгiя калiдоры i тая характэрная атмасфера менавiта тэхнiчнага прадпрыемства, якую нi з чым нельга зблытаць?
Яна пыталася ў сябе, цi варта вяртацца сюды вечарам, цi не лепш не прыходзiць зусiм i тым самым правучыць гэтага чалавека за яго пагардлiвую паблажлiвасць. Але ў той самы час яна не сумнявалася, што вернецца, хоць бы толькi з незадаволенай цiкаўнасцi. Яна павiнна высветлiць, пры чым жа тут усё-такi дзецi.
Калi роўна а палове восьмай яна зноў прыйшла, то адразу звярнула ўвагу на тое, што ёй не спатрэбiлася нiчога пра сябе паведамляць. Усе, хто трапляўся ёй на дарозе, як мужчыны, так i жанчыны, здавалася, вельмi добра ведалi не толькi тое, хто яна, але i характар яе будучай работы. Яе адразу правялi ў будынак.
