Я кепскi фурман i таму ўсю сваю ўвагу засяродзiў на канi. Калi я зноў павярнуўся, другая гара таксама была зацягнута чорным дымам. Я пусцiў каня рыссю i паганяў яго, пакуль Уокiнг i Сэнд не аддзялiлi нас ад гэтага сполаху i жаху. Я мiнуў доктара памiж Уокiнгам i Сэндам.
Х
НАВАЛЬНIЦА
Ад Мэйбэры-Хiла да Лезерхэда амаль дванаццаць мiляў. На пышных лугах за Пiрфардам пахла сенам, паабапал дарогi цягнулася цудоўная жывая агароджа з шыпшынавай квеценi. Гарматны грукат, якi мы чулi, пакуль ехалi па Мэйбэры-Хiле, сцiх гэтак жа нечакана, як i пачаўся, i вечар выдаўся цiхi i спакойны. А дзевятай гадзiне мы ўдачна дабралiся да Лезерхэда. Я даў каню з гадзiнку адпачыць, павячэраў у сваякоў i перадаў на iх апеку жонку.
Жонка амаль усю дарогу неяк дзiўна маўчала i здавалася прыгнечанай, нiбы адчувала кепскае. Я стараўся падбадзёрыць яе, запэўнiваючы, што наўрад цi яны змогуць далёка адпаўзцi. Яна адказвала коратка. Калi б я не паабяцаў карчмару, яна, напэўна, угаварыла б мяне застацца на ноч у Лезерхэдзе. Ах, калi б я застаўся! Яна была вельмi бледная, калi мы развiтвалiся.
Я ж увесь дзень быў лiхаманкава ўзбуджаны. Нешта накшталт той ваеннай лiхаманкi, якая авалодвае часам цывiлiзаваным грамадствам, пералiвалася ў маёй крывi, i я быў нават задаволены, што мне трэба вярнуцца ў Мэйбэры. Больш таго - баяўся, каб спыненне стральбы не азначала, што з захопнiкамi-марсiянамi ўсё скончана. Шчыра кажучы, мне вельмi хацелася прысутнiчаць пры гэтым.
Выехаў я ў гадзiн адзiнаццаць. Ноч была вельмi цёмная. Калi выйшаў з святлiцы, цемра здалася мне беспрасветнай; было горача i душна, як днём. Па небе хутка праносiлiся аблокi, хоць на кустах не зварухнуўся нi адзiн лiсток. Слуга запалiў абодва лiхтары. На шчасце, я добра ведаў дарогу. Мая жонка стаяла каля асветленых дзвярэй i глядзела, як я садзiўся ў двухколку. Пасля раптам павярнулася i пайшла ў дом; родныя, што засталiся на ганку, пажадалi мне шчаслiвай дарогi.
Жончын спалох перадаўся мне, але ў хуткiм часе я зноў пачаў думаць пра марсiянаў. Тады я яшчэ не ведаў прычынаў сутыкнення. Праязджаючы праз Окхем (я паехаў гэтым шляхам, а не праз Сэнд i Стары Ўокiнг), я ўбачыў на захадзе крывава-чырвонае зарыва, якое па меры майго наблiжэння пацiху паўзло ўверх па небе. Блiзкiя навальнiчныя хмары перамешвалiся з клубамi чорнага i барвовага дыму.
На Рыплi-стрыт не было нi душы; сялiба быццам вымерла, толькi ў двух-трох вокнах было святло. Ля павароткi на Пiрфард я ледзь не наехаў на людзей, якiя стаялi спiной да мяне. Яны нiчога не сказалi, калi я праязджаў мiма. Не ведаю, цi было iм вядома, што адбываецца за гарою. Не ведаю таксама, цi панаваў мiрны сон у тых маўклiвых дамах, мiма якiх я праязджаў; стаялi яны пустыя i закiнутыя цi iх жыхары з жахам назiралi за падзеямi гэтай ночы.
Ад Рыплi да Пiрфарда я ехаў далiнаю Ўэй, дзе чырвонага зарыва вiдаць не было. Але калi я падняўся на невялiкi пагорак за пiрфардскай царквою, зарыва зноў паявiлася, i дрэвы зашумелi пад першым парывам немiнучай навальнiцы. Пiрфардская царква прабiла поўнач, i ўперадзе на барвовым небе ўжо чарнелi дахi i дрэвы Мэйбэры-Хiла.
Нечакана злавеснае зялёнае святло азарыла дарогу наперадзе i сасновы лес каля Адлстана. Я адчуў, што лейцы нацягнулiся. Вузкая палоска зялёнага агню прарэзала свiнцовую хмару i ўпала налева, на поле. Трэцяя падаючая зорка!
Следам за ёй блiснула асляпляльна-фiялетавая маланка блiзкай навальнiцы i, быццам узарваная ракета, грымнуў гром. Конь натапырыўся i панёсся.
Я iмчаўся ўнiз пакатым схiлам да падножжа Мэйбэры-Хiла. Штораз, амаль няспынна ўспыхвала маланка. Частыя грымоты суправаджалiся нейкiм дзiўным патрэскваннем, нiбы дзесьцi працавала гiганцкая электрычная машына. Успышкi святла асвятлялi мяне, i дробны град балюча сек па твары. Спачатку я глядзеў толькi на дарогу, потым маю ўвагу захапiла тое, што вельмi хутка рухалася ўнiз па бачным мне схiле Мэйбэры-Хiла. Спачатку я ўспрыняў гэта за мокрую страху дома, але пры святле маланак, што блiскалi адна за адной, разглядзеў нешта такое, накшталт рухомага прадмета па супрацьлеглым схiле гары. Затым хвiлiнная беспрасветная цемра - i раптоўна нясцерпны бляск, якi ператварыў ноч у дзень; чырвоны будынак прыстанiшча на гары, зялёныя верхавiны соснаў i загадкавы прадмет паказалiся ярка i выразна.
Але што я ўбачыў! Як мне гэта апiсаць? Агромнiсты, вышэйшы за дамы, трыножак, якi крочыў па маладым сасновым зараснiку i ламаў на сваiм шляху сосны; машыну з блiскучага металу, якая таптала верас; стальныя, выпушчаныя з яе тросы; яе грукат, што злiваўся з рокатам грому. Блiснула маланка, i трыножак выразна выступiў з цемры; ён стаяў на адной назе, дзве другiя павiслi ў паветры. Ён знiкаў i зноў паяўляўся пры новай успышцы маланкi ўжо на сотню ярдаў блiжэй. Вы сабе можаце ўявiць складное крэсла, якое, вагаючыся, ступае па зямлi? Гэткiм было гэта вiдовiшча пры мiмалётных успышках маланкi. Але замест крэсла ўявiце сабе агромнiстую машыну, прыладжаную на трыножку.
Нечакана сосны наперадзе расступiлiся, як расступаецца кволы лазняк, калi праз яго пракладваецца чалавечы шлях. Яны ламалiся i падалi, i праз секунду паказаўся другi вялiзны трыножак, якi, здавалася, крочыў на мяне. А я iмчаўся галопам насустрач яму! Калi я ўбачыў другую пачвару, мае нервы не вытрымалi. Не адважыўшыся зiрнуць на яе яшчэ раз, я з усёй сiлы тузануў правую лейчыну. У тую ж хвiлiну двухколка перакулiлася, аглоблi з трэскам пераламалiся, я адляцеў убок i цяжка шмякнуўся ў лужыну.
Я адпоўз i схаваўся, скурчыўшыся, за кустамi жаўтазелля. Конь ляжаў нерухома (бедная жывёла зламала шыю). Пры бляску маланкi я ўбачыў чорнае кузава перакуленай двухколкi i сiлуэт кола, якое прадаўжала паволi круцiцца. Яшчэ секунда - i каласальны механiзм прайшоў мiма мяне i стаў падымацца к Пiрфарду.
Зблiзку трыножак здаўся мне яшчэ больш дзiўным; вiдаць, гэта была кiруемая машына. Машына з металiчным звонкiм ходам, з доўгiмi гнуткiмi блiскучымi шчупальцамi (адно з iх ухапiлася за маладую сасну), якiя звiсалi ўнiз i грымелi, стукаючыся аб корпус. Трыножак, вiдаць, выбiраў дарогу, i медная накрыўка ўверсе паварочвалася ў розныя бакi, напамiнаючы галаву. Да каркаса машыны ззаду было прымацавана пляценне з нейкага белага металу, падобнае на вялiзную рыбацкую карзiну; з суставаў пачвары вырывалiся клубы зялёнага дыму. Праз некалькi iмгненняў яна ўжо знiкла.
Вось што ўбачыў я вельмi невыразна пры святле маланкi, сярод асляпляльных успышак i чорнай цемры.
Праходзячы мiма, трыножак урачыста зароў, заглушыўшы ўдары грому: "Элу... элу..." - i праз хвiлiну далучыўся да другога трыножка, якi за паўмiлi далей нахiлiўся над чымсьцi ў полi. Я не сумняваюся, што там ляжаў трэцi з дзесяцi цылiндраў, якiя былi пушчаны да нас з Марса.
Некалькi хвiлiнаў я ляжаў пад дажджом, у цемнаце, назiраючы пры ўспышках святла, як гэтыя пачварныя iстоты з металу рухалiся ўдалечынi. Пайшоў дробны град, i абрысы iх то расплывалiся ў тумане, то выступалi пры ўспышках. У прамежках маланак iх паглынала ноч.
