У гэты час над шашой нiзка праляцеў патрульны верталёт ДАI, за iм другi, трэцi. Яны пачалi скiдваць на асфальтавае палатно гумовыя дарожкi, спрэс утыканыя вострымi жалезнымi шыпамi.
- Трымайцеся, - звязаўся з аўтамабiльнай рацыяй пiлот верталёта. Зараз гэты шустрачок наколецца на шпiльку, i ўсё будзе о'кэй.
Але аўтамабiль - верталётчыкi аж разiнулi раты ад здзiўлення - пачаў пераскокваць праз дарожкi, рэзка вiляць у бакi, аб'язджаючы iх.
- Ну й слаламiст, - здзiўлена прысвiснуў пiлот. - Застаецца адно страляць па шынах.
Верталёты знiзiлiся амаль да ўзроўню шашы i, летучы на шалёнай хуткасцi ўслед за аўтамабiлем, адкрылi ўраганны кулямётны агонь. Кулi, чыркаючыся аб асфальт i рыкашэцячы, высякалi доўгiя яркiя iскры. Нарэшце лопнула задняя шына, аўтамабiль крутнуўся, спынiўся. Гаю падалося, што ён застагнаў.
Пiлоты падбеглi, зубiламi рассеклi дзвярныя петлi, iначай Гай, у якога пачыналiся ўжо галюцынацыi ад невядомага гаркавата-салодкага газу, сканаў бы ў салоне. Яго выцяглi, далi вады. Ён зрабiў глыток i рухнуў на гарачы смуродлiвы асфальт.
- Гэта Гай Дубровiч, - сказаў адзiн з пiлотаў. - Ранавата ён страцiў прытомнасць. Пратрымайся ён хаця б сотую долю секунды, i я сказаў бы яму, што ягоны сын Клён жывы, цэлы i непашкоджаны толькi што вярнуўся на Зямлю з планеты Вар.
XIV
Радаслаў Буслейка, Вера Хрысцiнюк i Клён Дубровiч, збегшы ад натоўпу журналiстаў, якiя дзеля iнтэрв'ю гатовы былi расшкуматаць iх на дробныя кавалачкi, у спадарожную машыну, а потым, нiкiм не заўважаныя, шчаслiвыя, ускочылi ў перапоўнены людзьмi вагон менскага метро, паехалi ў цэнтр горада. Меркавалася, што першнаперш заедуць яны на вулiцу Заслаўскую, у кватэру сям'i Дубровiчаў.
- Лоўка мы абвялi вакол пальца ўсiх гэтых букетаносцаў, - смяяўся Клён.
Ён з прагнай радасцю ў вачах глядзеў на людзей, на плямы святла, што ўспыхвалi i праляталi, успыхвалi i праляталi ў вокнах вагона. Ён гатоў быў крычаць вагону, прыспешваць яго: "Хутчэй! Хутчэй!", бо так не цярпелася ўбачыць родны дом, сваю вулiцу, мацi, бацьку.
- Так, букетаў было, як пiшуць журналiсты, поўнае мора i цэлы акiян, задаволена сказаў Буслейка. - Як глянуў я - а ўвесь аэрадром у адных букетах. I гэта ж трэба кожнаму, хто табе букет падрыхтаваў, пакланiцца, усмiхнуцца, горача пацiснуць руку. Не, што нi кажыце, а своечасова мы збеглi.
Вера Хрысцiнюк закахана пазiрала на яго. З вясёлым здзiўленнем увесь гэты час яна адчувала сябе быццам трошкi п'янаватай, хоць, вядома ж, нi кроплi вiна не пабывала ў яе роце. "Якое шчасце пасля такiх выпрабаванняў i жахаў зноў вярнуцца на Зямлю, - расчулена думала Вера, - якое шчасце ехаць у гэтым цесным дрогкiм вагоне i бачыць каля сябе Радаслава, моцнага прыгожага чалавека, роднага чалавека на роднай зямлi". Яна адчувала, што катастрафiчна топiцца, iдзе на дно сiнiх iскрыстых вачэй стрэсаператара. Ёй успамiналiся словы славутага пiсьменнiка, вычытаныя ў кнiжцы пра каханне: "Мужчына i жанчына, стойце тварам да твару, душа да душы. Не рассячэ вас нiякi меч".
Раптам вагон на поўным разбезе рэзка спынiўся, затармазiў. Пасажыры паляцелi ўпёрад, павалiлiся, як костачкi дамiно, адзiн на аднаго. Завiшчэлi, зарыпелi, заекаталi вагонныя колы, з-пад якiх шуганулi снапы гарачых iскраў. Адразу патухла святло. Пачулiся прарэзлiвыя стогны.
- Што гэта? - ухапiлася Вера за Радаслававу руку.
- Не хвалюйся, Верачка, - сказаў як мага спакайней Буслейка. - Пэўна, нейкая аварыя ў кантактнай сетцы метрапалiтэна. Зараз электрыкi, трэба спадзявацца, прымуць адпаведныя меры, i мы паедзем далей.
- Ды вы што - з Месяца звалiлiся? - перапынiў яго чарнавусы, гадоў сарака мужчына. - Хiба не ведаеце, што ўжо другi дзень у горадзе самая сапраўдная вайна з плазмоiдамi? Гэтая нечысць прэ адусюль: з каналiзацыйных люкаў, з трансфарматараў, з электраразетак.
- На iхнiм баку робаты, якiя ўзбунтавалiся на аўтамабiльным заводзе, спалохана пазiраючы ў цёмнае акно вагона, уставiла сваё слоўца сiвая iнтэлiгентнага выгляду бабуля.
- I наркаманы. Гэтым - абы ўкалоцца, - дадаў шыракаплечы юнак у чырвонай веласiпеднай шапачцы.
Набор такiх навiн быў поўнай нечаканасцю для Клёна, Веры i Радаслава. На нейкi мiг яны адчулi збой у дыханнi.
- Мы i сапраўды, як вы кажаце, звалiлiся, толькi не з Месяца, а з планеты Вар, - сказаў нарэшце Буслейка.
- Дык вы з экспедыцыйнага корпуса палкоўнiка Хвалiбога?! - жвава ўсклiкнуў шыракаплечы юнак, i вочы радасна заззялi.
- Мы не з корпуса. Мы тыя, каго вызваляў гэты корпус, - пакрыўджана сказаў Клён. - I Хвалiбог не палкоўнiк, а маёр.
- Не, малады чалавек. Ён ужо стаў палкоўнiкам. Я сама слухала Iндаэўрапейскае радыё, - адразу ўмяшалася ў гаворку бабуля-iнтэлiгентка. Там было сказана так...
Яна, успамiнаючы, прыжмурыла маленькiя, як сiнiя фасолiнкi, вочы.
- За выключныя арганiзатарскiя здольнасцi, за асабiсты гераiзм, у вынiку чаго выратавана жыццё траiх зямлян, датэрмiнова прысвоiць маёру рэспублiканскай гвардыi Хвалiбогу (iмя не помню) воiнскае званне палкоўнiк.
- Пачакай, пачакай... Дык ты, значыцца, Клён Дубровiч? - пiльна пазiраючы ў вочы Клёну, прамовiў чарнавусы мужчына i ляпнуў Клёна па плячы. - Вiншую, брат. Вось не чакаў, што ўбачу. Будзе што жонцы расказаць. Таварышы, - звярнуўся ён да пасажыраў, - у нашым вагоне едзе Клён Дубровiч, той самы юны герой, якому нададзена высокае ганаровае званне - Чалавек з брыльянтавым сэрцам.
Пачулiся воплескi, узбуджаныя галасы. Тыя з пасажыраў, хто стаяў блiжэй, цiснулi Клёну руку, прыязна ўсмiхалiся. На нейкiя iмгненнi ўсе быццам забылiся, што знаходзяцца ў вагоне метро, якi намёртва прылiп да рэйкаў i невядома калi скранецца з месца, што зусiм побач грымiць жорсткi бой.
- Такi маладзенькi i ўжо - Чалавек з брыльянтавым сэрцам, - пранiкнёна ззяючы вочкамi-фасолiнкамi, сказала бабуля.
- Ён ахвяраваў сабою з-за мяне, - пахвалiлася Вера Хрысцiнюк.
Толькi ў душы ў Клёна не было нi макулiнкi радасцi. Як ён спяшаўся сюды, на Зямлю, у Менск, як ён хацеў хутчэй убачыць мацi, бацьку, сяброў з гiмназii. Яшчэ тады, калi гвардзейцы з корпуса Хвалiбога, паралiзаваўшы Ўльтрамозга, Уладара Таямнiцы, масiраваным абпраменьваннем-стрэлам з Соннай Гарматы вызвалiлi Клёна, ён думаў аб адным: хутчэй дабрацца дадому. I вось стаiць у змярцвелым вагоне метро, нейкiя чужыя людзi вiншуюць яго, нешта гавораць, сiвая бабуля нават плача ад радасцi, а на сэрцы такая халадэча. Хiба гэтага хацелася яму? Хiба iмкнуўся ён, яшчэ зусiм малады, якому няма й шаснаццацi гадоў, атрымаць тытул Чалавека з брыльянтавым сэрцам? Вядома не. Проста - так атрымалася. Знаходзячыся за нейкiя паўкiламетра ад роднага дому, ён, хоць разарвiся, нi на крок не можа наблiзiцца да яго. Якая несправядлiвасць! А тут яшчэ гэтыя вiншаваннi, гэтыя ўсмешкi i воплескi. "Фальш, - са злосцю падумаў Клён. - Яны, усе цi амаль усе, няшчырыя. Фальшывыя людзi. Фалыпывая планета".
