Гэта быў ня сон, а нейкае трызьненьне. Надтрэснуты голас слова ў слова паўтараў надрукаваны ў газэце артыкул, i ў Iвана ад такой праявы - ён адчуў гэта - варушылiся i выпроствалiся мазгавыя зьвiлiны, халодным сьвербам працiнаючы ўгрэты голаў. Ён паспрабаваў растулiць павекi i раптам убачыў Абаронцу Ўсiх Славянаў. Убачыў не ўсяго яго, а толькi перапэцканыя ў глiну гумовiкi ды калашыньне картовых штаноў. Абаронца быў такiм магутным i велiчным, што, пачынаючы ад крысься балоньневай курткi, хаваўся ў шэрых аблоках. Надтрэснуты голас яшчэ сьвiдраваў левае вуха, але Iван ужо нiчога ня чуў. Ён зачаравана глядзеў угору, i духi яму займала ад велiчы Славянскага Волата.
- Вось хто верне нам нашыя ганарары! - малiцьвенна прашаптаў Iван, i ў той жа мiг цела ягонае набыло важкасьць i апусьцiлася на зямлю.
- ... А гэта так званыя пэнцэнтраўцы - агенты ЦРУ i Масаду, - прагучала цяпер ужо ля правага вуха, i мiма Iвана з капытлiвым грукатам прабегла гурба нейкiх мярзотнiкаў.
Першы зь iх бег, махаючы, па прыкладу трактарыста Трыфана, крывавай сякерай, другi цягнуў на карку вялiзны мех - праўдападобна, з далярамi, трэцi валок на плячы шыбенiцу, а чацьверты - маленькi i лысаваты - пёр супрацьтанкавую базуку амэрыканскай вытворчасьцi. Твараў Iван не разгледзеў, але першы - той, што махаў сякераю - нагадваў Ганчарыка, а апошнi - маленькi i лысаваты - быў вылiты Шабуня.
- Агенты ЦРУ i Масаду пусьцiлi атрутным каранi на нашай лiтаратурнай нiве. Агенты носяць славянскiя iмёны, але мы ведаем: у ПЭН-цэнтры, як i ў iншых антыславянскiх цэнтрах, угнязьдзiлiся выключна адны жы...
- Ды-ы... - выгукнуў Iван i ачуўся.
Сонца сьляпiла вочы, у галаве шумела, i Iван напачатку нiяк ня мог даўмецца: дзе ён i што зь iм. I толькi намацаўшы бутэльку, канчаткова пазбыўся чмуры.
Ля берага вiшчэла дзятва, непадалёку покаў мячык - нейкiя хлопцы гулялi ў валейбол, а Ганчарык, седзячы на кукiшках, штосьцi казаў кабеце, i па ягонай натхнёнай паставе можна было зразумець: калега чытаў вершы.
Дзiўнае насланьнё ўбiлася ў сьвядомасьць. Iвану падалося, што нехта неадрыўна глядзiць яму ў сьпiну, хтосьцi сочыць за iм, i ад таго позiрку душа сьцялася i балюча заныла, нiбыта па ёй прайшлiся наждачкай. I яшчэ адна непрыемнасьць напаткала Iвана: у нетрах успушанага жывата штосьцi абарвалася, пералiлося з аднае кiшкi ў другую i азвалася раскоцiстым бурчэньнем. У жываце ўзбунтавалася салянка.
Да блiжэйшых кустоў ён бег на паўсагнутых, iрвучы на хаду газэтны каптур, i ўсьлед яму - а можа гэта толькi здавалася - пагрозьлiва бухалi чыесьцi цяжкiя боты.
З кустоў небарака вылез праз паўгадзiны. Расьпешчаны, разьняволены, ён новымi вачыма зiрнуў на сьвет, i сьвет адкрыў яму патаемную iсьцiну: ва ўсiм вiнаватыя жыды i нацыяналiсты.
Лагодная, дагэтуль нечуваная цеплыня разьлiлася нiжэй сьпiны. Iван памацаў азадак i толькi тады зразумеў, што гэтае цяпло спарадзiла бацькоўская турбота аб iм Абаронцы Ўсiх Славянаў.
Цяпло рабiлася ўсё больш адчувальным. Яшчэ хвiлiна - i кезаўку прыпякло так, нiбыта ў яе ўпiхнулi распалены лiтавальнiк. Iван брыклiва падскочыў i, ратуючыся ад гарачай турботы, пабег да вады. Па дарозе ён зьбiў з ног дзiцёнка, наступiў на голаў той самай кабеце, якой Ганчарык прагнай пяцярнёй рабiў масаж сьцёгнаў i, зьняўшы штаны разам з трусамi, з усяго маху плюхнуўся ў раку.
Тым часам у цёмна-зялёным "мэрсе", што стаяў непадалёку, апусьцiлi бакавое шкло, i ў прыцемнай пройме блiснулi шкельцы бiнокля.
- Што гэта зь iм? - незадаволена выдыхнуў вастраносы тыпус, мацаючы лiловы шнар на левай шчацэ.
Другi тыпус, якi сядзеў ззаду, таксама зiрнуў у бiнокаль, сплюнуў на пясок агiдную жуйку i яшчэ больш незадаволена працадзiў:
- The paper contains under forty per cent cayenne.*
* Папера ўтрымлiвае да сарака адсоткаў чырвонага каенскага перцу (анг.).
Эпiлёг
Праз два днi Iван прынёс у рэдакцыю "Лубянскага набату" вялiкi артыкул аб жыда-масонах, што атабарылiся ў Cаюзе пiсьменьнiкаў. Рэдактар - сiвагаловы мужчына са значком Дзяржынскага на штрыфлi пакамечанага пiнжака - прабег вачыма дробна сьпiсаныя старонкi, ухвальна кiўнуў i параiў напоўнiць зьмест канкрэтнымi фактамi. Рэдактар выцягнуў з сэйфа тэчку з апэратыўнымi матэрыяламi на сябра СП Ганчарыка, паклаў перад Iванам i, натхняючы на плённую працу, ляпнуў па сьпiне.
Наступны артыкул Iван прысьвяцiў драматургу Шабуню, якi, як высьветлiлася, плёў ня толькi кашы, але й iнтрыгi супроць Абаронцы Ўсiх Славянаў. Потым былi артыкулы пра паэта Мiнковiча i эсэiста Анкуду, потым, па рэдакцыйнай замове, Iван напiсаў выкрывальнiцкi аповед пра вядомую варагiню славянства Валерыю Старадворскую, за якi атрымаў прэмiю Ўсясьветнага Славянскага Камiтэту "Чыгунны Вiцязь".
Вяртаючыся з чыгунным вiцязем дахаты, Iван увесь час азiраўся. Яму здавалася, што варагiня славянства iдзе за iм сьледам, а калi ўбiўся ў творчую лябараторыю, дык убачыў у вакне тую самую Старадворскую. Агентка ЦРУ i Масаду сядзела на бальконных парэнчах i з нахабным выглядам палiла папяросу. Iван здрыгануўся, шпурнуў у вакно чыгуннага балвана i зь лямантам, дарэшты заглушаным звонам разьбiтага шкла, выбег на вулiцу...
Увечары таго дня небараку бачылi на ганку Галоўнай Адмiнiстрацыi: ён бiўся з ахоўнiкамi, спрабуючы прайсьцi ў будынак. Па сьведчаньнi вiдавочцаў, неўзабаве Iван быў дастаўлены спачатку ў спэцразьмеркавальнiк на Ахрысьцiна, потым у прыймовы пакой Старынкаўскай бальнiцы, нарэшце, ва ўтульны габiнэт лейтэнанта Надгайнага. Там яму былi зроблены iн'екцыя трыяксазыну i цiкавая прапанова: ачолiць Аргкамiтэт па стварэньнi Саюза Патрыятычных Славянскiх пiсьменьнiкаў, якi павiнен згуртаваць у сваiх шыхтах усе здаровыя пiсьменьнiцкiя сiлы. Падумаўшы хвiлiну, Iван змахнуў са шчакi няпрошаную сьлязiну, пацалаваў камсамольскi значок на лейтэнантавым мундуры i моўчкi кiўнуў галавой на знак згоды.
