А теперь переходим к заданиям.
Задание 1. Продолжите диалоги.
а) — Син теге атнада авылга кайткан идеңме?
—
—
—
—
—
б) — Галия апа безгə кайчан килгəн иде?
—
—
—
—
—
в) — Сез аларга Казан турында сӨйлəгəн идегезме?
—
—
—
—
—
г) — Алар кичə урманга барганнар идеме?
—
—
—
—
—
Задание 2. Переведите на русский язык.
Без кичə урманга барган идек. КӨн матур иде. Без Өч сəгать йӨрдек. Урманда Җилəк кҮп иде. Без ике чилəк Җилəк Җыйдык. Җилəк бик тəмле иде. Өйгə сəгать биштə генə кайтып Җиттек. əни варенье кайнатты Һəм безгə бик зур рəхмəт əйтте.
Задание 3. Переведите на русский язык.
Мин бу киноны былтыр караган идем.
Син кичə концертка барган идеңме?
Ул май аенда Америкага барган иде.
Без Сабантуйга машина белəн кайткан идек.
Сез бу китапны кайдан алган идегез?
Алар Казанга кайчан килгəннəр иде?
Задание 4. Ответьте на вопросы.
Алар кайчан кайтканнар?
Ул Хəсəн Туфанны белгəнме?
Абый театрга киткəнме?
əнилəр дачага кичə барганнармы?
əбилəр Сабантуйга кайсы авылга киткəннəр?
Малайлар бу машинаны кайда кҮргəннəр?
Алар Казан университетында кайчан укыганнар?
Ул президент белəн кайчан очрашкан?
Кызлар стадионга кайчан киткəннəр?
Абыйлар авылдан кайчан килгəннəр?
əби Өчпочмакны кайчан пешергəн?
Задание 5. Поставьте глагольные сказуемые в прошедшем категорическом времени.
Минем əтием заводта —.
Аның əнисе базарга —.
Синең абыең колледжда —?
Безнең дуслар диңгезгə ял итəргə —.
Сезнең апагыз МəскəҮдə —?
Аларның əтилəре университетта —.
Сез институтта —?
Задание 6. Проспрягайте следующие глаголы в настоящем времени в единственном и множественном числах. Составьте с ними предложения.
Бар, яз, кил, кайт, əйт, сӨйлə, пешер, чык, эшлə, ал, кер, тҮлə.
Задание 7. Составьте диалоги с этими глаголами.
Задание 8. Найдите в пословицах слова в местно-временном падеже. Переведите пословицы.
Берлектə — кӨч.
Татулыкта — бəрəкəт.
Дус беленер авырлыкта, ир беленер батырлыкта.
Дуслык ашта тҮгел, эштə беленə.
Яхшылык Җирдə ятмый.
Акыл яшьтə тҮгел — башта.
Башыңда белем аз булса, аягыңа авырлык кҮп килə.
Завершаем наш урок. И на прощание опять пословицы.
Кыскалыкта — осталык [къыскъалыкъта осталыкъ]. — В краткости — мастерство.
Теллəр белгəн — иллəр белгəн [теллəр белгəн — иллəр белгəн] — Знающий языки — знает и страны.
Изге кеше Идел кичкəн [изге кеше Идел кичкəн]. — Святой человек переплывает Итиль (Волгу).
Ватаны юк — Җыры юк сандугач [— атаны йукъ — Җыры йукъ санду„ач]. — Человек без родины, что соловей без песни.
Сау булыгыз!
Сезгə уңышлар телим!
Татарская кухня. Диалоги. Задания.
(Егерме алтынчы дəрес)
— Хəерле кич, дуслар!
— Исəнмесез!
Сегодня наш урок будет радостным и веселым. Наша тема — татарская кулинария.
Татарская кухня
Вспомним знакомые слова, познакомимся с новыми словами и запомним их.
Аша — ешь, кушай
эч — пей
тəмле — вкусный
тəмсез — невкусный
тозлы [тозло] — соленый
татлы — сладкий
ачы — горький
əче — кислый
аш — суп; блюдо
токмач [токъмач] — лапша
коймак [къоймакъ] — блины, оладьи
чҮпрə — дрожжи
ботка [боткъа] — каша
шулпа — бульон
кисəк — кусок
пилмəн — пельмени
бал — мед
каймак [къаймакъ] — сметана
катык [къатыкъ] — катык
əйрəн — айран
ширбəт — сладкий напиток
кабартма [къабартма] — лепешка, пышка
гӨбəдия — губадия
Өчпочмак [Өчпочмакъ] — треугольник
кыстыбый — кыстыбый
чəкчəк — чакчак
бəлеш — бялиш
вак бəлеш [— акъ бəлеш] — мелкий бялиш
пəрəмəч — перемяч
тутырган тавык [тутыр„ан та — ыкъ] — фаршированная курица
кош теле — хворост
бавырсак [ба — ырсакъ] — баурсак
кымыз [къымыз] — кумыс
кəлəвə кəлə—ə] — калява
калак [къалакъ] — ложечка
кашык [къашыкъ] — ложка
чəнечке — вилка
Өстəл — стол
тəлинкə [тəлиңкə] — тарелка
ашьяулык [ашйа — лыкъ] — скатерть
пычак [пычакъ] — нож
камыр [къамыр] — тесто
мəҖлес — прием гостей (торжество)
сыйла — угощай
хуҖа — хозяин
хуҖа хатын, хуҖабикə — хозяйка
Үзе — сам(а)
Үзең — ты сам(а)
Үзем — я сам(а).
Вот, кажется, пока все.
Используя эти слова, поговорим по-татарски:
1. — Син нəрсə яратасың?
— Мин Өчпочмак яратам. ə син?
— Мин гӨбəдия яратам.
— Син гӨбəдияне Үзең пешерəсеңме?
— əйе.
— Тəмлеме?
— Бик тəмле.
2. — БҮген нəрсə пешерəсең?
— Тавык.
— ə син?
— Мин пилмəн пешерəм.
3. — Чəкчəк яратасыңмы?
— Яратам.
— Үзең пешерəсеңме?
— Юк шул.
— Кем пешерə?
— Кулинариядəн сатып алам.
— Килосы ничə сум?
— Сиксəн сум.
— Ай-яй, кыйбат.
— Кыйбат шул, лəкин тəмле.
4. — əни, бҮген кыстыбый пешер əле.
— Ярар, улым…
— əни, кайчан пешə?
— Хəзер, улым.
5. — Кунаклар, утырыгыз!
— Рəхмəт.
— Рəйханə ханым, Сез монда (сюда) килегез.
— Рəхмəт.
— Камил əфəнде, монда утырыгыз.
— Рəхмəт.
6. — Фəридə, Өстəлгə эскəтер Җəй (накрой).
— Хəзер, əни.
— Фəридə, тəлинкəлəр дə кирəк.
— Хəзер, əни.
— Рəхмəт, кызым.
— Фəридə, пычаклар, чəнечкелəр дə кирəк.
— Хəзер, əни.
— Рəхмəт, кызым. Кызым, салфеткалар да бир əле.
— Хəзер, əни.
— Рəхмəт, кызым.
7. — Базарда бал бармы?
