Астатняе ты сам бачыў, Бурацiна.
П'еро скончыў расказ, i Бурацiна спытаў яго асцярожна:
- А ў якiм доме, у якiм пакоi пад лесвiцай знаходзяцца дзверцы, што адмыкае ключык?
- Карабас Барабас не паспеў расказаць пра гэта... Ах, цi не ўсё роўна нам, - ключык на дне возера... Мы нiколi не ўбачым шчасця...
- А гэта ты бачыў? - крыкнуў яму ў вуха Бурацiна. I, выцягнуўшы з кiшэнi ключык, пакруцiў iм перад носам П'еро. - Вось ён!
Бурацiна i П'еро прыходзяць да Мальвiны, але iм адразу ж прыходзiцца ўцякаць разам з Мальвiнай i пудзелем Артамонам
Калi сонца ўзнялося над скалiстай горнай вяршыняй, Бурацiна i П'еро вылезлi з-пад куста i пабеглi цераз поле, па якiм учора ўночы кажан звёў Бурацiна з дома дзяўчынкi з блакiтнымi валасамi ў Краiну Дурняў.
На П'еро смешна было глядзець, - так ён спяшаўся хутчэй убачыць Мальвiну.
- Паслухай, - пытаўся ён праз кожныя пятнаццаць секунд, - Бурацiна, а што, яна будзе рада мне?
- А я адкуль ведаю...
Праз пятнаццаць секунд зноў:
- Паслухай, Бурацiна, а раптам яна не будзе рада?
- А я адкуль ведаю.
Нарэшце яны ўбачылi белы домiк з намаляванымi на аканiцах сонцам, месяцам i зоркамi.
З комiна ўзнiмаўся дымок. Вышэй яго плыло невялiкае воблака, падобнае на кашэчую галаву.
Пудзель Артамон сядзеў на ганку i час ад часу гыркаў на гэтае воблака.
Бурацiна не вельмi хацелася вяртацца да дзяўчынкi з блакiтнымi валасамi. Але ён быў галодны i яшчэ здалёку пацягнуў носам пах паранага малака.
- Калi дзяўчынка зноў надумаецца нас выхоўваць, нап'ёмся малака, - i нiзавошта я тут не застануся.
У гэты час Мальвiна выйшла з домiка. У адной руцэ яна трымала фарфоравы кафейнiк, у другой - кошык з пячэннем.
Вочы ў яе ўсё яшчэ былi заплаканыя, - яна была ўпэўнена, што пацукi выцягнулi Бурацiна з каморкi i з'елi.
Толькi яна села за лялечны стол на пясчанай дарожцы, - блакiтныя кветкi загайдалiся, матылькi ўзнялiся над iмi, як белыя i жоўтыя лiсты, i з'явiлiся Бурацiна i П'еро.
Мальвiна так шырока расплюшчыла вочы, што абодва драўляныя хлопчыкi маглi б свабодна туды скочыць.
П'еро, убачыўшы Мальвiну, пачаў мармытаць словы - такiя няскладныя i неразумныя, што мы iх тут не прыводзiм.
Бурацiна сказаў як быццам нiчога i не было:
- Вось я яго прывёў, - выхоўвайце...
Мальвiна нарэшце зразумела, што гэта не сон.
- Ах, якое шчасце! - прашаптала яна, але адразу ж дадала дарослым голасам: - Хлопчыкi, iдзiце зараз жа мыцца i чысцiць зубы. Артамон, правядзi хлопчыкаў да студнi.
- Ты бачыў, - прабурчаў Бурацiна, - у яе бзiк у галаве - мыцца, чысцiць зубы. Каго хочаш са свету зжыве чысцiнёй...
Усё ж яны памылiся. Артамон кутасiкам на канцы хваста пачысцiў iм куртачкi...
Селi за стол. Бурацiна аплятаў яду за абедзве шчакi.
П'еро нават не адкусiў нi кавалачка пiрожнага; ён глядзеў на Мальвiну так, нiбы яна была зроблена з мiндальнага цеста.
Ёй гэта нарэшце надакучыла.
- Ну, - сказала яна яму, - што вы такое ўбачылi ў мяне на твары? Снедайце, калi ласка, спакойна.
- Мальвiна, - адказаў П'еро, - я даўно ўжо нiчога не ем, я складаю вершы...
Бурацiна затросся ад смеху.
Мальвiна здзiвiлася i зноў шырока расплюшчыла вочы:
- У такiм разе - пачытайце вашы вершыкi.
Прыгожанькай рукой яна падперла шчаку i ўзняла прыгожанькiя вочы да воблака, падобнага на кашэчую галаву.
П'еро пачаў чытаць вершыкi з такiм завываннем, нiбы ён сядзеў на дне глыбокай студнi:
Прапала Мальвiна, нявеста мая...
Праз гэта спакою не ведаю я.
Рыдаю, не знаю - куды мне падацца,
З жыццём, можа, лялечным лепш развiтацца?
Не паспеў П'еро прачытаць, не паспела Мальвiна пахвалiць вершыкi, якiя ёй вельмi спадабалiся, як на пясчанай дарожцы з'явiлася жаба.
Страшэнна вылупiўшы вочы, яна прагаварыла:
- Сёння ноччу чарапаха Тарцiла, якая на старасцi год зусiм страцiла розум, расказала Карабасу Барабасу ўсё пра залаты ключык...
Мальвiна спалохана крыкнула, хоць нiчога не зразумела. П'еро, няўважлiвы, як усе паэты, зрабiў некалькi недарэчных воклiчаў, якiя мы тут не прыводзiм. Затое Бурацiна адразу ўсхапiўся i пачаў пхаць у кiшэнi пячэнне, цукар i цукеркi.
- Уцякайма як мага хутчэй. Калi палiцэйскiя сабакi прывядуць сюды Карабаса Барабаса - мы загiнулi.
Мальвiна збялела, як крыло белага матылька. П'еро, думаючы, што яна памiрае, перакулiў на яе кафейнiк, i прыгожанькую сукенку Мальвiны залiла какава.
З моцным брэхам падскочыў да iх Артамон, - гэта ж яму прыходзiлася мыць Мальвiнiны сукенкi, - схапiў П'еро за каўнер i пачаў трэсцi, пакуль П'еро не прагаварыў, заiкаючыся:
- Хопiць, калi ласка...
Жаба паглядзела на гэтую мiтусню i зноў сказала:
- Карабас Барабас з палiцэйскiмi сабакамi будзе тут праз чвэртку гадзiны...
Мальвiна пабегла пераадзявацца. П'еро ў роспачы ламаў рукi i спрабаваў нават падаць дагары тварам на пясчаную дарожку. Артамон цягнуў клункi з хатнiмi рэчамi. Дзверы грукалi. Вераб'i страшэнна расцiўкалiся на кусце. Ластаўкi праносiлiся над самай зямлёй. Сава для павелiчэння панiкi дзiка зарагатала на вышках.
Адзiн Бурацiна не разгубiўся. Ён узвалiў на Артамона два клункi з самымi неабходнымi рэчамi. На клункi пасадзiў Мальвiну, адзетую ў прыгожанькую дарожную сукенку. П'еро ён загадаў трымацца за сабачы хвост. Сам стаў наперадзе:
- Нiякай панiкi! Уцякайма!
Калi яны, - гэта значыць Бурацiна, што смела крочыў наперадзе сабакi, Мальвiна, якая падскаквала на клунках, i ззаду П'еро, нашпiгаваны замест здаровага сэнсу недарэчнымi вершамi, - калi яны выйшлi з густой травы на гладкае поле, - з лесу высунулася ўскудлачаная барада Карабаса Барабаса. Ён далонню прыкрыў вочы ад сонца i аглядаў наваколле.
Страшэнны бой на ўзлессi
Сiньёр Карабас Барабас трымаў на прывязi двух палiцэйскiх сабак. Убачыўшы на роўным полi ўцекачоў, ён разявiў зубасты рот.
- Ага! - закрычаў ён i спусцiў сабак.
Раз'юшаныя сабакi спачатку пачалi драць заднiмi лапамi зямлю. Яны нават не гыркалi, яны нават глядзелi ў другi бок, а не на ўцекачоў, - так ганарылiся сваёй сiлай.
Потым сабакi павольна пайшлi да таго месца, дзе ў жаху спынiлiся Бурацiна, Артамон, П'еро i Мальвiна.
Здавалася, усё загiнула. Карабас Барабас касалапа iшоў следам за палiцэйскiмi сабакамi. Барада яго штохвiлiны вылазiла з кiшэнi курткi i блыталася пад нагамi.
Артамон падкурчыў хвост i злосна гыркаў. Мальвiна трэсла рукамi:
- Баюся, баюся!
П'еро апусцiў рукавы i глядзеў на Мальвiну, упэўнены, што ўсё скончана.
Першы апамятаўся Бурацiна.
- П'еро, - закрычаў ён, - бяры за руку дзяўчынку, бяжыце да возера, дзе лебедзi!.. Артамон, скiдай клункi, здымай гадзiннiк, - будзеш бiцца!..
Мальвiна, ледзь толькi пачула гэтае смелае распараджэнне, саскочыла з Артамона i, падабраўшы сукенку, пабегла да возера. П'еро - за ёю.
Артамон скiнуў клункi, зняў з лапы гадзiннiк i бант з кончыка хваста. Ашчэрыў белыя зубы i скочыў улева, скочыў управа, размiнаючы мускулы, i таксама пачаў з адцяжкай драць заднiмi нагамi зямлю.
Бурацiна ўзлез па смалiстым ствале на верхавiну iтальянскай сасны, што адзiнока стаяла ў полi, i адтуль закрычаў, завыў, запiшчаў на ўсё горла:
- Звяры, птушкi, насякомыя! Нашых б'юць! Ратуйце нi ў чым не вiнаватых драўляных чалавечкаў!..
Палiцэйскiя бульдогi нiбы толькi цяпер убачылi Артамона i разам кiнулiся на яго. Спрытны пудзель выкруцiўся i зубамi хапiў аднаго сабаку за агрызак хваста, другога за сцягно.
Бульдогi нязграбна павярнулiся i зноў кiнулiся на пудзеля. Ён высока падскочыў, прапусцiўшы iх пад сабой, i зноў паспеў абадраць аднаму бок, другому - спiну.
Трэцi раз кiнулiся на яго бульдогi. Тады Артамон, апусцiўшы хвост да травы, памчаўся кругамi па полi, то падпускаючы блiзка палiцэйскiх сабак, то кiдаючыся ўбок перад самым iх носам...
Кiрпатыя бульдогi цяпер па-сапраўднаму раззлавалiся, засаплi, беглi за Артамонам не спяшаючыся, упарта, гатовыя лепш здохнуць, але дабрацца да горла мiтуслiвага пудзеля.
Тым часам Карабас Барабас падышоў да iтальянскай сасны, ухапiўся за ствол i пачаў трэсцi:
- Злазь, злазь!
Бурацiна рукамi, нагамi, зубамi ўчапiўся за галiну. Карабас Барабас затрос дрэва так, што загайдалiся ўсе шышкi на галiнах.
На iтальянскай сасне шышкi - калючыя i цяжкiя, велiчынёй з невялiкую дыню. Стукнуць такой шышкай па галаве - дык ой-ёй!
Бурацiна ледзь трымаўся на галiне, якая гайдалася. Ён бачыў, што Артамон ужо высунуў язык чырвонай анучай i бегае ўсё павальней.
- Аддавай ключык! - загарланiў Карабас Барабас, разявiўшы ляпу.
Бурацiна папоўз па галiне, дабраўся да здаравеннай шышкi i пачаў перакусваць сцябло, на якiм яна вiсела. Карабас Барабас страсянуў мацней, i цяжкая шышка паляцела ўнiз, - бах! - проста яму ў зубастую пашчу.
Карабас Барабас ажно прысеў.
Бурацiна адарваў другую шышку, i яна - бах! - Карабасу Барабасу проста ў цемя, як у барабан.
- Нашых б'юць! - зноў закрычаў Бурацiна. - На дапамогу нi ў чым не вiнаватым драўляным чалавечкам!
Першымi на дапамогу прыляцелi стрыжы, - брыючым палётам пачалi стрыгчы паветра перад носам у бульдогаў. Сабакi дарэмна ляскалi зубамi, - стрыж не муха: як шэрая маланка - ж-жык мiма носа!
