et мясо
ağır тяжелый
ağırlık тяжесть
Грамматика
Неопределённая форма глагола
Неопределённая форма глагола образуется с помощью суффиксов "-mak (-mek)", прибавляемых к основе глагола.
оkumak (читать) yazmak (писать) gelmek (приходить) gitmek (уходить)
Если убрать суффикс неопределённого времени глагола "-mak (-mek)" оставшаяся часть (основа глагола) даст нам повелительное наклонение.
Bu kitabı oku. (читай эту книгу) Mektubu hemen yaz. (сейчас же напиши письмо) Hemen buraya gel. (сейчас же иди сюда) Şimdi eve git. (теперь иди домой)
Упражнения
1) Пожалуйста, ответьте на вопросы.
— Sabahları kahvaltı yapar mısın? (утром делаешь завтрак)
— Kahvaltıda yumurta yer misin?
— Kahvaltıda ne içersin?
— Kahvaltıda neler yersin?
— Akşamları çok yer misin?
2) Пожалуйста, ответьте на вопросы.
— Olga'ya kim telefon ediyor? (кто звонит Ольге: «делает телефон»)
— Olga'ya Erol telefon ediyor.
— Kim tiyatroya gitmek istiyor?
— Moskova'dan kim geliyor?
— Kim Anton ile tanışmak istiyor?
— Kim Olga'yı yemeğe davet ediyor?
— Olga yemek davetini kabul ediyor mu? (приняла ли приглашение в ресторан: «сделала ли прием приглашения еды»)
2) Напишите, пожалуйста, глаголы в повелительном наклонении.
ekmek yemek (хлеб есть) — ekmek ye
su içmek (воду пить), kahvaltı yapmak, az yemek (мало есть), eve gelmek, işe gitmek (на работу пойти)
Ататюрк
1881’de Selanik'te doğdu. Modern Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusudur.
Birinci Dünya Savaşına katıldı. Ülkeyi düşmanlardan kurtardı. 1923 yılında Cumhuriyeti kurdu. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı oldu. Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verdi. Din ve devlet işlerini birbirinden ayırdı.
Bütün hayatı boyunca "Yurtta barış, dünyada barış" için çalıştı.
1938 yılında İstanbul'da Dolmabahçe Sarayında öldü. Atatürk'ün cenazesi Ankara'ya getirildi. 1953 yılında kendisi için yapılan Anıtkabir'e konuldu.
Atatürk'ün mozole olan Anitkabir, Ankara'nın en önemli simgelerinden biri olmuştur.
Kurucu — основатель, savaş — война, katılmak — присоединиться, примкнуть, ülke — страна, düşman — враг, kurtarmak — освобождать, ilk — первый, сumhurbaşkanı — президент республики, kadın — женщина, seçmek — избирать, seçilmek — избираться hak — право, vermek — давать, din — религия, devlet — государство, iş — дело, ayırmak — разделять, bütün hayatı boyunca — всей жизни в течение, Yurtta barış, dünyada barış — В стране мир, в мире мир, çalışmak — трудиться, saray — дворец, ölmek — умирать, cenaze — останки, getirilmek — быть перенесенным, переноситься, kendisi için — для него самого, yapılmak — делаться, быть сделанным, anıtkabir — мавзолей, konulmak — быть помещенным, установленным.
Урок 16. Добро пожаловать!
Эрол: Hoş geldin Anton!
Добро пожаловать Антон!
Антон: Hoş bulduk.
Спасибо.
Эрол: İstanbul'a daha önce geldin mi?
Ты приезжал раньше в Стамбул?
Антон: İki defa geldim.
Два раза приезжал.
Ольга: Yemeğe nereye gidelim?
Куда мы пойдём на ужин?
Эрол: Haydi bu akşam balık yiyelim.
Давай сегодня вечером покушаем рыбу.
Антон: Yemek önemli değil, sohbet önemli.
Главное не еда, главное общение (önemli — важный).
Эрол: Güzel Türkçe konuşuyorsun.
Ты хорошо говоришь по-турецки.
Антон: Moskova'da arkadaşlarla Türkçe konuşuyorum.
В Москве я говорю по-турецки с друзьями.
16А Ужин
Официант: Ne arzu edersiniz?
Пожалуйста, что вы желаете?
Ольга: Ben bir döner istiyorum (dönmek — вращаться, вертеться).
Дёнер (шаурму), пожалуйста.
Эрол: Siz ne istiyorsunuz?
Что вы желаете?
Антон: Ben bir şiş kebap alayım.
Шашлык, пожалуйста.
Эрол: Ben de bir kuru fasulye istiyorum.
Сухую фасоль, пожалуйста.
Ольга: Niçin kebap yemiyorsun?
Почему не ешь кебаб?
Эрол: Ben daha çok sebze yemekleri yiyorum.
Я предпочитаю вегетарианские блюда (более много ем ...).
Официант: Salata istiyor musunuz?
Не желате ли салат?
Эрол: Güzel bir salata istiyorum.
Хороший салат, пожалуйста.
Меню
Çorbalar Супы
Kremalı domates çorbası Кремовый томатный суп
Yayla çorbası Суп из риса и йогурта
Mercimek çorbası Чечевичный суп
İşkembe çorbası Суп из потрохов
Şehriye çorbası Суп-лапша
Salata ve Mezeler Салаты и холодные закуски
Kıvırcık ve marul salatası Салат из листьев салата и латука (зелёный салат)
Çoban salatası Салат из свежих огурцов и помидоров
Rus salatası Столичный салат
Patates salatası Салат из картошки
Et yemekleri Мясные блюда
Izgara bonfile Гриль бонфиле
Karışık ızgara Мясное ассорти
Biftek Бифштекс
Pirzola Отбивная котлета
Şinitzel Шнитцель
Piliç ızgara Куриный гриль
Izgara köfte Котлеты
Ciğer tava Жареная печень
Pilavlar Плов
Pirinç pilavı Рисовый плов
Makarna Макароны
Tatlılar Сладости/десерт
Puding Пудинг
Yoğurt Йогурт
Meyva Фрукты
İçkiler Спиртные напитки
Bira Пиво
Şarap Вино
Beyaz şarap Белое вино
Kırmızı şarap Красное вино
Votka Водка
Rom Ром
Konyak Коньяк
Likör Ликёр
Meşrubat ve diğer içkiler Прохладительные и другие напитки
Maden suyu sodası Минеральная вода
Meyve suyu Фруктовый сок
Domates suyu Томатный сок
Ayran Айран
Kahve Кофе
Çay Чай
Sütlü Kahve Кофе с молоком
Sütlü çay Чай с молоком
Limonata Лимонад
Kola Кола
Neskafe Растворимый кофе
Упражнения
1) Пожалуйста, ответьте на вопросы.
— Moskova'dan ne zaman geldin?
— Moskova'dan dün geldim.
— İstanbul'a daha önce geldin mi?
— İstanbul'u daha önce gezdin mi?
— İstanbul'a ne zaman geldin?
— Moskova'yı gördün mü?
— Rusya'nın başkenti neresi?
— Türkiye'nin başkenti neresi?
— Türkçeyi nerede öğrendin?
— Restorandan yer ayırttın mı? (ты заказал место)
2) Пожалуйста, ответьте на вопросы.
— Ne yemek istersiniz?
— Salata ister misiniz?
— Ne içersiniz?
— Tatlı ister misiniz?
— Meyve ister misiniz?
— Kebap seviyor musunuz? (любите ли)
— Sebze yemeklerini seviyor musunuz?
Урок 17. Состояние Погоды
Антон: Yarın İstanbul'u gezelim mi?
Завтра погуляем по Стамбулу?
Арзу: Yarın hava yağışlı olacak.
Завтра погода будет дождливая.
Антон: Nereden biliyorsun?
Откуда ты знаешь?
Арзу: Televizyondan öğrendim.
Я узнала об этом по телевизору.
Антон: Doğru, bugün hava biraz serinledi.
Правильно, сегодня погода немного прохладная (serin — прохладный; serinlemek — становиться прохладнее).
Арзу: Soğuk hava dalgası geliyor.
Приближается холодный циклон (hava dalgası — воздуха волна; dalga — волна).
Антон: Havalar bir ısınıyor, bir soğuyor.
Воздух то теплеет, то становится холоднее.
Арзу: Evet, iklim çok değişti.
Да, климат сильно поменялся.
17А Дождливая погода
Антон: Bugün ne yapacaksın?
Что ты будешь делать сегодня?
Ольга: Az sonra üniversiteye gideceğim.
Скоро я пойду в университет (az sonra — немного спустя; sonra — после).
Антон: Bugün hava yağışlı. Şemsiyeni al.
Сегодня погода дождливая. Возьми свой зонтик (şemsiye).
Ольга: Havalar çok serinledi.
Погода стала очень прохладной.
Антон: Belki de kar yağacak.
Может быть, и снег пойдёт.
Ольга: О kadar da değil. Fazla soğuk yok.
Но, не сильно холодно (o kadar — до такой степени; fazla — избыток, чрезмерный).
Антон: Sen yine ceketini al.
Ты всё-таки возьми пиджак.
Ольга: Bugün sen ne yapacaksın?
Ты что будешь делать сегодня?
Антон: Evde dinleneceğim.
Я буду отдыхать дома.
17Б Какая сегодня будет погода?
Bugün hava yağışlı olacak, İstanbul'da sıcaklık 11 °C. Doğudan soğuk hava dalgası geliyor. Bu nedenle bütün yurtta sıcaklık düşecek. Hava yarın da yağışlı olacak, iki gün sonra havalar yeniden ısınacak. Soğuk hava dalgası gidecek, yerine sıcak hava dalgası gelecek. Sıcaklık iki-üç derece artacak.
sıcaklık температура (sıcak — жаркий)
doğu восток
bu nedenle поэтому
bütün yurtta по всей стране
sıcaklık düşecek температура понизится (düşmek)
yeni новый
yeniden снова
ısınacak потеплеет (ısınmak)
yerine вместо
derece градус
artacak повысится (artmak)
Грамматика
Суффикс будущего времени: -acak (-ecek)
