— Elmas kolye var mı?
— Zümrüt yüzük var mı?
— Yirmi dört ayar bilezik var mı?
— Kolyeye uygun küpe var mı?
— Pırlanta kolye var mı?
— Gümüş kolye ve bilezik var mı?
Троя
Truva, Ege kıyılarındadır. Çanakkale'ye 30 km. uzaklıktadır. Homeros'un İliada adlı destanında geçen ünlü Troya Savaşı burada olmuştur.
Akhalılar ile Troyalılar arasında geçen bu savaş on yıl sürer. Savaş uzayınca Akhalılar tahta bir at yaparak içine gizlenirler. Troyalılar Akhalıları gitti sanarak tahta atı içeriye alırlar. Akhalılar gece yarısı tahta atın içinden çıkarak kalenin kapısını açarlar. Böylece Troyalılar savaşı kaybederler.
Troya hazinelerini Alman arkeolog Schliemann bulmuştur. Troya harabeleri arasında antik bir tiyatro ve Roma hamamı görülmeye değer önemli eserler arasındadır.
Kıyı — берег, adlı — называемый, имеющий имя (ad — имя), destan — эпос, сказание, geçen — происходивший (geçmek — проходить, происходить), Akhalılar — ахейцы, sürmek — тянуться, продолжаться, savaş uzayınca — (поскольку) война затянулась (uzay — пространство), tahta — древесина, доска, at — конь, gizlenmek — прятаться (gizli — тайный), gitmek — уходить, sanmak — полагать, думать, gece yarısı — полночь (yarı — половина), çıkmak — выходить, kale — крепость, kapı — ворота, açmak — открывать, böylece — таким образом, kaybetmek — терять, проигрывать, hazine — казна, сокровища, bulmak — находить, harabeler — развалины, hamam — баня, görülmeye değer — осмотра достойные, eser — произведение.
Эрол: Bugün pek keyfin yok.
Сегодня ты не очень хорошо выглядишь (pek — весьма; keyif — удовольствие, хорошее расположение духа, здоровье).
Арзу: Başım ağrıyor, midem bulanıyor.
У меня болит голова и тошнит (midem — желудок; bulanmak — становиться пасмурным; чувствовать тошноту).
Эрол: Hasta mısın?
Ты заболела?
Арзу: Bilmiyorum. Ama hiç halim yok.
Не знаю. Но вообще сил нет.
Эрол: Üşüttün mü?
Ты замёрзла?
Арзу: Bilmiyorum. Biraz titreme ve ter var.
Не знаю. Немного знобит, я потею (есть пот).
Эрол: Sana bir doktordan randevu alayım.
Я запишу тебя на приём к врачу («тебе от доктора встречу возьму»).
Арзу: İyi olur.
Было бы хорошо.
Эрол: Ben randevu alır, seni ararım.
Запишу тебя на приём и позвоню тебе.
25А У врача
Врач: Nereniz ağrıyor?
Что у вас болит?
Арзу: Midem ağrıyor, başım ağrıyor...
У меня болит желудок, голова болит...
Врач: Bulantı var mı?
А есть тошнота?
Арзу: Var. Midem bulanıyor. Çok halsizim.
Есть. Желудок мутит. Совсем сил нет.
Врач: Rahatsızlığınız ne zaman başladı?
Когда у вас начались недомогания (rahat — покой, спокойствие, удобство)?
Арзу: İki gün önce.
Два дня назад.
Врач: Kan ve idrar tahlilleri yaptırmamız gerek.
Вам нужно сдать анализы крови и мочи (gerek — нужно).
Арзу: Göğüsümde de bir ağrı var.
У меня и грудь болит.
Врач: Bir de röntgen filmi çektirelim.
Сделаем ещё рентген (çekmek — тянуть, вытягивать).
25Б Тело человека
baş голова
göz глаз
dudak губа
boyun шея
omuz плечо
göğüs грудная клетка
meme грудь, груди
kol рука
el кисть руки
el parmakları палец руки
bacak бедро
diz колено
ayak ступня
ayak parmakları
Грамматика
Должное наклонение: -malı (-meli)
Обозначает необходимость какого-либо действия, можно соотнести с русским «надо» или «должен».
gitmek gitmemek Ben gitmeliyim gitmemeliyim Sen gitmelisin gitmemelisin О gitmeli gitmemeli Biz gitmeliyiz gitmemeliyiz Siz gitmelisiniz gitmemelisiniz Onlar gitmeliler gitmemeliler
Doktordan randevu almalısın.
Doktora gitmelisin.
Kan ve idrar tahlilleri yaptırmalısın.
Röntgen çektirmelisin.
İki gün evde dinlenmelisin.
Spor yapmalısın.
İçki ve sigara içmemelisin.
Sabahları kuvvetli kahvaltı yapmalısın.
Akşamları az yemelisin.
Erken yatmalı, erken kalkmalısın.
Упражнения
1) Пожалуйста, ответьте на вопросы.
— Başın ağrıyor mu?
— Evet, başım ağrıyor.
— Miden ağrıyor mu?
— Miden bulanıyor mu?
— Göğsün ağrıyor mu?
— Titreme ve ter var mı?
— Rahatsızlığın ne zaman başladı?
— Kan ve idrar tahlili yaptırdın mı?
— Röntgen çektirdin mi?
— Doktordan randevu aldın mı?
2) Пожалуйста, ответьте на вопросы, используя суффиксы -mali (-meli).
— Kaç gün dinlenmeliyim?
— En az bir hafta dinlenmelisin.
— Hemen doktora gitmeli miyim?
— Kan ve idrar tahlili yaptırmalı mıyım?
— Röntgen çektirmeli miyim?
— Yarın işe gitmeli miyim?
— Evde kaç gün dinlenmeliyim?
Урок 26. Желать скорейшего выздоровления
Ольга: Geçmiş olsun, dün doktora gitmişsin.
Желаю скорейшего выздоровления (geçmek — проходить, миновать; geçmiş — прошедший), ты вчера ходила к врачу.
Арзу: Teşekkür ederim. Biraz rahatsızlandım.
Спасибо. Мне немного нездоровилось.
Ольга: Neyin var?
Что с тобой?
Арзу: Henüz bilmiyorum. Tahlil sonuçlarını bekliyorum.
Пока что не знаю. Жду результаты анализов.
Ольга: Ne tahlili?
Какие анализы?
Арзу: Dün kan ve idrar tahlilleri yaptırdım. Sonuçlar bugün çıkıyor.
Вчера я сдала на анализы крови и мочи. Результаты будут сегодня.
Ольга: Çok geçmiş olsun.
Желаю скорейшего выздоровления.
Арзу: İlgin için çok teşekkür ederim.
Спасибо тебе за проявленное внимание (за твой интерес).
26А Результаты анализов
Врач: Kan ve idrar tahlilleriniz normal.
Результаты анализов крови и мочи нормальные.
Арзу: Sizce neyim var, doktor bey?
Господин доктор, по-вашему что со мной?
Врач: Röntgen filminiz normal değil.
Рентгеновский снимок не нормальный.
Арзу: Ne gibi?
А именно?
Врач: Sizde ülser başlangıcı var.
У вас начинается язва (язвы начало).
Арзу: Bu doğru. Sürekli midem ağrıyor.
Это верно. У меня постоянно болит желудок.
Врач: Beslenmenize dikkat etmeniz gerekiyor.
Вы должны внимательно следить за питанием.
Арзу: İlaç kullanacak mıyım?
Я буду принимать лекарства (использовать)?
Врач: Elbette, ilaçlarınızı düzenli alın. On beş gün sonra kontrole gelin.
Конечно. Принимайте лекарства во время (düzen — порядок, режим). Приходите через пятнадцать дней на проверку.
26Б Тело человека
gırtlak глотка
akciğer легкое
karaciğer печень
mide желудок
ince bağırsak тонкая кишка
kalın bağırsak толстая кишка
Грамматика
Неопределённое прошедшее время: -miş, -miş, -muş, -müş
Показывает, что о данном действии было узнано от других либо неизвестно, произошло ли данное действие на самом деле.
gitmek gitmemek Ben gitmişim gitmemişim Sen gitmişsin gitmemişsin О gitmiş gitmemiş Biz gitmişiz gitmemişiz Siz gitmişsiniz gitmemişsiniz Onlar gitmişler gitmemişler
Arzu hasta olmuş, doktora gitmiş. Kan ve idrar tahlilleri yaptırmış. Röntgen çektirmiş. Midesinde ülser çıkmış. Doktor ona ilâç vermiş. Arzu ilâçları düzenli olarak kullanmış.
Arzu beslenmesine dikkat etmiş. Bir hafta evde dinlenmiş. Erken yatmış, erken kalkmış. Spor yapmış, kitap okumuş. Az ve sık yemiş. Fazla acı yememiş. Akşamları yürüyüşe çıkmış, ilâçlarını kullanmış. Midesi iyileşmiş.
Упражнения
1) Пожалуйста, ответьте на вопросы.
— Kim hasta olmuş? (стал больным = заболел)
— Arzu hasta olmuş.
— Kim doktora gitmiş?
— Kim kan ve idrar tahlilleri yaptırmış?
— Tahlil sonuçları nasıl çıkmış?
— Arzu'nun midesinde ne çıkmış?
— Doktor, Arzu'ya ne vermiş?
2) Напишите глаголы в неопределённом прошедшем времени.
Arzu doktora gitti. — Arzu doktora gitmiş.
Arzu'nun midesi bulandı.
Arzu kan ve idrar tahlilleri yaptırdı.
Arzu röntgen filmi çektirdi.
Arzu'nun midesinde ülser çıktı.
Doktor Arzu'ya ilaç verdi.
Arzu evde bir hafta dinlendi.
Bir hafta sonra iyileşti.
Olga, Arzu'ya "Geçmiş olsun." dedi.
Arzu beslenmesine dikkat etti.
Arzu her gün spor yaptı.
Врач: Hangi dişiniz ağrıyor?
Какой зуб у вас болит?
Антон: Sağ alttaki dişim ağrıyor.
Болит правый нижний зуб (alt — низ).
Врач: Bu dişinizde çürük var.
В этом зубе есть дырка (гниль).
Антон: Dolgu yapabilir misiniz?
Вы можете поставить пломбу?
Врач: Bu diş iyice çürümüş. Çekilmesi gerek.
Этот зуб сильно сгнил. Надо вырывать.
Антон: Çekilmezse olmaz mı?
А нельзя ли не вырывать?
Врач: Olmaz. Diş iyice çürümüş.
Нельзя. Зуб сильно сгнил.
